Prezentowana mapa potencjalnej roślinności naturalnej w postaci rastrowej stanowi wersję pochodną drukowanej mapy podstawowej. W pierwszym kroku zwektoryzowano treść wszystkich 12 arkuszy (bez elementów podkładu), uzyskując dwie ciągłe warstwy dla całej Polski zawierające wydzielenia jednostek kartograficznych powierzchniowych i punktowych w układzie współrzędnych geograficznych.
W Polsce obecnie jest 45 miejscowości, które uzyskały status uzdrowiska. Na ich terenach znajduje się 200 sanatoriów i 55 szpitali. Miejscowości te są podzielone ze względu na położenie geograficzne i na występujące tam naturalne surowce lecznicze, głównie wody. Artykuł zawiera podstawowe definicje dotyczące wód leczniczych, klasyfikację stosowaną w balneologii, dane dotyczące występowania, wydobycia i wykorzystania eksploatowanych wód na przykładzie uzdrowisk w Polsce i w oparciu o obowiązujące przepisy. Zwrócono w nim również uwagę na podstawowe zalety stosowania wód leczniczych z podaniem konkretnych przykładów ich działania. Wprowadzenie Powszechnie za wody lecznicze uważa się wody naturalne pobierane do celów leczniczych, najczęściej przez ujęcie źródeł. Wody te zawierają szczególnie duże ilości rozpuszczonych gazów oraz soli, czemu zawdzięczają swoje specyficzne właściwości. Ogólny podział wód leczniczych rozróżnia tzw.: - szczawy - zawierające dwutlenek węgla i wodorowęglany metali alkalicznych; - wody gorzkie - zawierające siarczan magnezowy (siarczan magnezowy tworzy kilka hydratów, najważniejsze spośród nich, to heptahydrat MgSO4 • 7H2O - minerał epsomit, sól gorzka, sól angielska - stąd nazwa wód, w których występuje); - wody siarczane - zawierające siarkowodór; - wody żelaziste - zawierające wodorowęglan żelazawy Fe(HCO3)2; - solanki - zawierające jako główny składnik chlorek sodowy NaCl; - wody radioaktywne - zawierające substancje promieniotwórcze; - cieplice (termy) - gorące wody o różnym składzie [1, 2]. Niektóre wody lecznicze są szczególnie bogate w związki bromu lub jodu. Istnieją również sztuczne wody lecznicze, o składzie i działaniu leczniczym analogicznym do wód naturalnych, otrzymywane głównie poprzez rozpuszczenie w wodzie odpowiedniego zestawu soli. Polskie uzdrowiska W Polsce obecnie jest 45 miejscowości, które uzyskały status uzdrowiska. Na ich terenach znajduje się 200 sanatoriów i 55 szpitali [16]. Miejscowości te są podzielone ze względu na położenie geograficzne i na występujące tam naturalne surowce lecznicze. Ze względu na położenie geograficzne, wyróżnia się uzdrowiska: nadmorskie - 6 (co stanowi 13% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce), górskie - 8 (18%), podgórskie - 14 (31%), nizinne - 17 (38%). Biorąc natomiast pod uwagę występujące na obszarze uzdrowiska naturalne surowce lecznicze, podzielono je na: posiadające borowinę - 5 (co stanowi 11% ogólnej liczby uzdrowisk w Polsce), posiadające wody lecznicze i borowinę - 7 (16%) oraz na posiadające wody lecznicze - 33 (73%). Niemniej jednak, liczba miejscowości posiadających status uzdrowiska może się zmienić, bowiem jak podaje Najwyższa Izba Kontroli w komunikacie z 25 stycznia 2017 r. o statusie uzdrowisk, "posiadanie statusu uzdrowiska nie gwarantuje, że dany obszar spełniał i nadal spełnia wymogi wyznaczone dla uzdrowiska". Raport przedstawiony przez NIK dotyczy właściwości leczniczych klimatu i wykorzystywania surowców naturalnych. Wykazano w nim brak odpowiedniej dbałości gmin o stan środowiska naturalnego, co może skutkować utratą statusu uzdrowiska, a w konsekwencji ograniczenia pacjentom dostępu do lecznictwa uzdrowiskowego. Zwrócono również uwagę na brak do 5 października 2016 r. aktualizacji rozporządzenia z 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości. Konieczne wydaje się zarówno uporządkowanie i przestrzeganie przepisów prawnych dotyczących uzdrowisk, jak i dbanie o stan środowiska naturalnego, gdyż w przyszłości może to skutkować degradacją i utratą właściwości wód leczniczych [17]. W Polsce wody lecznicze występują prawie we wszystkich jednostkach geologicznych. Rozmieszczenie tych wód jest nierównomierne, co spowodowane jest specyficznymi warunkami geologicznymi. Również ich skład chemiczny uwarunkowany jest budową geologiczną i warunkami hydrogeologicznymi terenu. Wody lecznicze w większości występują w południowej części Polski, tj. w Sudetach i Karpatach wraz z zapadliskiem przedkarpackim. Właśnie w tej części naszego kraju znajduje się ponad 70% ogólnej liczby uzdrowisk i miejscowości z wodami leczniczymi. Dodatkowo, wody lecznicze w większym nagromadzeniu występują na Pomorzu Zachodnim oraz w kilkunastu miejscach na pozostałej części Niżu Polskiego (rys. 1). Wody lecznicze wykorzystywane są powszechnie do celów balneoterapeutycznych ( kąpiele, inhalacje, kuracja pitna), do celów rozlewniczych ( w Krynicy Zdroju, Muszynie, Piwnicznej Zdroju, Wysowej, Polanicy Zdroju, Busku Zdroju) oraz do wytwarzania produktów zdrojowych, takich jak sole, ługi, szlamy, preparaty farmaceutyczne ( w Ciechocinku, Dębowcu, Iwoniczu Zdroju, Rabce-Zdroju) i spożywczych, a także do produkcji naturalnego dwutlenku węgla [18]. Wody potencjalnie lecznicze, czyli zmineralizowane wody podziemne i wody swoiste, występują na obszarze Polski stosunkowo powszechnie, na różnych głębokościach, przeważnie głębiej niż poziomy wód zwykłych. Również zmienność budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych determinuje skład chemiczny tych wód. Solanki wykorzystywane w balneoterapii pozyskiwane są ze złoża Łapczyca, w województwie małopolskim. Solanki te, występujące w piaskowcach miocenu zapadliska przedkarpackiego, są wykorzystywane głównie do produkcji soli leczniczej i solanki kąpielowej. Wody o podobnym składzie chemicznym (silnie zmineralizowane wody typu Cl-Na lub Cl-Na-Ca, z podwyższoną zawartością jodu) występują natomiast na Niżu Polskim na dużych głębokościach, przeważnie rzędu kilku tysięcy metrów. Powierzchniowe występowanie solanek na Kujawach, ziemi łęczyckiej w Wielkopolsce i na Pomorzu Zachodnim sprzyjało już od wczesnego średniowiecza pozyskiwaniu soli w warzelniach. To było pierwotne wykorzystanie wód solankowych. Dopiero w połowie XIX wieku wody te zyskały status wód leczniczych i zainicjowano ich stosowanie w lecznictwie uzdrowiskowym [18]. Wody termalne w Polsce występują na znacznej części Niżu Polskiego w rozległych zbiornikach o regionalnym znaczeniu, a także w Karpatach i na ich przedgórzu oraz w Sudetach, gdzie złoża mają charakter niewielkich basenów (Podhale) lub są ograniczone do stref tektonicznych (rys. 2). W obrębie Niżu Polskiego najkorzystniejsze warunki do wykorzystania wód termalnych panują w utworach kredy dolnej i jury dolnej, występujących w obrębie rozległych zbiorników hydrogeologicznych. W Karpatach wody termalne występują w utworach kredy oraz paleogenu i neogenu, a także w utworach triasowych niecki podhalańskiej - śródgórskiego basenu, charakteryzującego się niewielką powierzchnią i dużym zaangażowaniem tektonicznym. Na przedgórzu Karpat wody termalne występują w utworach kambryjskich, dewońsko-karbońskich, jurajskich, kredow ych i mioceńskich. Na obszarze sudeckim najbardziej perspektywicznym obszarem do ujęcia wód termalnych jest rejon Jeleniej Góry. Kolektorem wód termalnych są tu silnie zaangażowane tektonicznie magmowe i metamorficzne utwory karbonu. Ponadto, wody termalne występują w Lądku-Zdroju, Dusznikach- Zdroju oraz położonym na wschód od Sudetów Grabinie k. Niemodlina. Wody termalne są wykorzystywane do celów grzewczych (Podhale, Mszczonów, Uniejów, Pyrzyce, Stargard Szczeciński), rekreacyjnych ( Podhale, Uniejów, Mszczonów, Poznań) i balneoterapeutycznych (Uniejów) [18]. Wymogi dotyczące jakości Wymogi dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określone są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [ z 2015 r. poz. 1989 ze zm.], które jasno określa jakie wymagania muszą być spełnione w jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne oraz organoleptyczne; sposób oceny przydatności wody, minimalną częstotliwość badań wody i miejsca pobierania próbek wody do badań oraz zakres analiz wody, wyklucza ze swych zapisów naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe spełniające wymagania określone w przepisach o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz wody lecznicze [3]. Natomiast wody termalne, solanki i wody lecznicze wyszczególnione są w ustawie Prawo geologiczne i górnicze, które uznało je za kopaliny. Takie ujęcie prawne zobowiązuje wydobywców wód- kopalin, do uiszczania opłaty eksploatacyjnej. Opłata eksploatacyjna za wydobycie wody-kopaliny jest zróżnicowana i inna dla każdego z rodzajów wody-kopaliny [6]. Dlatego też, ustawa Prawo geologiczne i górnicze [ z 2016 r. poz. 1131 szczegółowo definiuje wody lecznicze, solanki i wody termalne. Artykuł 5 tejże ustawy stwierdza, że "kopalinami nie są wody, z wyjątkiem wód leczniczych, wód termalnych i solanek" [4-6]. Wodą leczniczą jest woda podziemna, która pod względem chemicznym i mikrobiologicznym nie jest zanieczyszczona, cechuje się naturalną zmiennością cech fizycznych i chemicznych, o zawartości: - rozpuszczonych składników mineralnych stałych - nie mniej niż 1000 mg/dm3, lub - jonu żelazawego - nie mniej niż 10 mg/dm3 (wody żelaziste), lub - jonu fluorkowego - nie mniej niż 2 mg/dm3 (wody fluorkowe), lub - jonu jodkowego - nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody jodkowe), lub - siarki dwuwartościowej - nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody siarczkowe), lub - kwasu metakrzemowego - nie mniej niż 70 mg/dm3 (wody krzemowe), lub - radonu - nie mniej niż 74 Bq/ dm3 (wody radonowe), lub - dwutlenku węgla niezwiązanego - nie mniej niż 250 mg/dm3, z tym że od 250 do 1000 mg/dm3 to wody kwasowęglowe, a powyżej 1000 mg/dm3 to szczawa [4]. Wodą termalną jest woda podziemna, która na wypływie z ujęcia ma temperaturę nie mniejszą niż 293 K. Jednakże solanką jest woda podziemna o zawartości rozpuszczonych składników mineralnych stałych nie mniejszej niż 35 g/dm3. Wyróżnia się również wody potencjalnie lecznicze, tj. zmineralizowane wody podziemne (o mineralizacji powyżej 1000 mg/dm3) i wody swoiste o różnym składzie chemicznym uzależnionym od budowy geologicznej terenu i panujących tam warunków hydrogeologicznych. Wody te występują na obszarze Polski stosunkowo powszechnie, na różnych głębokościach, przeważnie głębiej niż poziomy wód zwykłych. Wśród wód tych wyróżnia się: - silnie zmineralizowane wody chlorkowe, głównie typu Cl-Na, często jodkowe, termalne; - średnio zmineralizowane wody wodorowęg la nowe, g łów nie typu HCO3-Ca-(Mg), nasycone dwutlenkiem węgla, niekiedy żelaziste; - średnio lub nisko zmineralizowane wody siarczanowe, siarczkowe; - wody swoiste o różnym stopniu zmineralizowania: żelaziste, fluorkowe, jodkowe, siarczkowe, krzemowe, radonowe, termalne [4]. Wody lecznicze w prawie Wodami leczniczymi, wodami termalnymi i solankami nie są wody pochodzące z odwadniania wyrobisk górniczych. Ponadto, przepisy ustawy określają zasady ochrony i eksploatacji wód mineralnych i wszystkich innych zasobów geologicznych wykorzystywanych w lecznictwie [4]. Warunki i wymagania sanitarne w odniesieniu do wód leczniczych określają przepisy wydane na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych [ z 2016 r. poz. 879 7]. W dokumencie tym przedstawiona jest charakterystyka wód mających wpływ na organizm człowieka oraz wskazana jest droga kontaktu wody z organizmem (do kuracji pitnej, do inhalacji, do kąpieli). Sposób wykorzystania danej wody określają procedury z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, a korzystanie z zabiegu poprzedzają zalecenia lekarskie z uwzględnieniem indywidualnych przeciwwskazań. Stosowanie wody leczniczej bez uwzględnienia osobniczych ograniczeń nie jest zabiegiem leczniczym, a niekiedy może być szkodliwe dla zdrowia [8]. Szczegółowe wymagania dotyczące funkcjonowania uzdrowisk, basenów uzdrowiskowych, ujęć wód mineralnych i leczniczych oraz wymogi jakościowe dla wspomnianych wcześniej wód, a także dla naturalnych, butelkowanych wód mineralnych, określają Polskie Normy [9-14]. Ponadto, rozporządzenie Ministra Zdrowia z 5 października 2016 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości [ z 2006 r. poz. 80, poz. 565 ze zm.] określa zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych oraz kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych [15]. 4. Działanie wód leczniczych Sekretem leczniczych wód korzystnie wpływających na organizm jest wysoka zawartość składników mineralnych oraz odpowiednia proporcja tzw. składników swoistych. Właściwości balneologiczne nadają wodom zawarte w nich składniki jonowe, gazowe, radoczynne i podwyższona temperatura. Należą do nich także: dwutlenek węgla (w stężeniach ponad 250 g/m3), siarkowodór (ponad 1 g/m3), lit (ponad 1 g/ m3), stront (ponad 10 g/m3), żelazo (ponad 10 g/ m3), fluorki (ponad 1 g/ m3), brom (ponad 5 g/m3), jod (ponad 1 g/ m3), arsen (ponad 1 g/ m3), bor (ponad 1 g/ m3), bar (ponad 5 g/ m3) [2]. Oddziaływanie wspomnianych czynników może przejawiać się zarówno pozytywnie jak i negatywnie. Przede wszystkim, znaczący wpływ ma tutaj ich stężenie i to ono wyznacza nam sposoby wykorzystywania wody. Ilościowy i jakościowy skład chemiczny i biochemiczny oraz właściwości fizyczne (temperatura) wody warunkują możliwość jej wykorzystania przy leczeniu konkretnych schorzeń [8]. Ze względu na działanie farmakologiczne, wody lecznicze dzielimy na: szczawy, solanki, wody siarczanowe, cieplice i radonowe. Po raz pierwszy definicję wód mineralnych stosowanych w lecznictwie podali w 1907 r. Hinze i Grunhut. Określili je jako wody lecznicze, które zawierają składniki mineralne i gazowe niemal w stałych stężeniach oraz działają leczniczo zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie [2]. Wcześniejsze zapiski dotyczące wód leczniczych odnoszą się do ich właściwości potwierdzonych tylko empirycznie. I tak, najstarsza wzmianka o leczniczych wodach termalnych na dzisiejszych terenach Polski - w Cieplicach Śląskich - pochodzi z 1137 r. Natomiast utworzenie tam pierwszego basenu kąpielowego datuje się na rok 1409. Do końca lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w Polsce wody geotermalne były wykorzystywane do celów kuracyjnych tylko w Cieplicach, uzdrowisku Lądek- Zdrój, a także z niektórych ujęć w Ciechocinku, Iwoniczu i Ustroniu Śląskim [20]. Początkowo, korzystne przeciwbólowe i kojące działanie wody przypisywano tylko jej właściwościom fizycznym, tj. temperaturze. Dopiero później rozpoznawano także inne właściwości tych wód. Wiązano to z ich składem mineralnym, który wzmacniał oddziaływanie termiczne wody. Zbadanie mechanizmów oddziaływania wód pozwoliło na precyzyjne określenie sposobów jej zastosowania. Lecznicze wody termalne, to jedne z pierwszych wód, których skład chemiczny był poddawany systematycznym badaniom w celu poznania ich właściwości. Dziś już wiadomo, że lecznicze oddziaływanie wód cieplicowych (cieplic - term) zależy od składu chemicznego, temperatury, zawartości metali śladowych i izotopów promieniotwórczych. Kąpiele w tych wodach działają łagodząco na ośrodkowy układ nerwowy i normują przemianę materii. Stosuje się je w chorobach gośćcowych, w stanach zwiększonej pobudliwości kory mózgowej i w chorobach wieku starczego. Efekty działania wód termalnych na organizm człowieka zależą od: czasu trwania kąpieli, dodatkowych bodźców mechanicznych (natrysk czy ruch wody), ruchu osoby korzystającej z kąpieli (pływanie), zmian temperatury wody w czasie zabiegu i, oczywiście, od składu chemicznego wody. Mechanizm oddziaływania bodźców cieplnych na organizm człowieka zależy od pobudzenia układu nerwowego [8]. Według Straburzyńskich efektami fizjologicznymi tych procesów są: rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawa ukrwienia tkanek oraz wzrost dyfuzji przez błony komórkowe, obniżenie ciśnienia krwi oraz poprawa czynności układu krążenia, a także nerek i płuc, poprawa rozciągliwości mięśni gładkich i szkieletowych, pobudzenie wydzielania hormonów tkankowych (histaminy, adrenaliny, acetylocholiny, bradykiny), zwiększenie przemiany materii, immodulacja i zmniejszenie stanów zapalnych [21]. Działania te mogą zostać wzmocnione poprzez zastosowanie dodatkowych bodźców mechanicznych, np. ruchu w wodzie, kąpieli perełkowych jak również poprzez zwiększenie stężenia niektórych soli mineralnych. Dlatego, bardzo istotne jest, aby zabiegi przy użyciu wód leczniczych konsultować z lekarzem [8]. W Polsce występują one w Ciechocinku (źródła solankowe o temperaturze 310 K), w Cieplicach Zdroju (źródła siarczkowe o temperaturze 313 K), w Dusznikach Zdroju (szczawa żelazisto ziemna o temperaturze 230 K) i Lądku Zdroju (radoczynne cieplice siarczkowe o temperaturze 300÷302 K) [2]. Radocynne wody lecznicze dzieli się na cztery grupy: wody o radoczynności słabej, średniej, silnej i bardzo silnej. Ze względu na temperaturę, wody radoczynne dzielimy na bardzo zimne (mniej niż 277 K), zimne (277÷293 K), ciepłe (293÷310 K), gorące (310÷315 K) i bardzo gorące (ponad 315 K) [2]. Wody lecznicze z wielu źródeł zawierają gazy, np.: CO2, H2S, CH4, N2, He, O2, Rn, nie tylko rozpuszczone, lecz również w postaci bardzo drobnych zawiesin (emulsje, pęcherzyki) oraz wydzielające się w postaci baniek. Obecność wolnego gazu wskazuje na nasycenie wody danym gazem. Największe znaczenie w wodach leczniczych mają dwutlenek węgla i siarkowodór. Dwutlenek węgla jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, a związki węgla w ystępują w dużych ilościach w skorupie ziemskiej, stąd jego zawartość w wodach może być duża. Gdy woda wypływa na powierzchnię, następuje burzliwe wydzielenie CO2, gdyż zwykle znaczna jego część występuje w stanie wolnym. Siarkowodór pochodzi zazwyczaj z redukcji siarczanów bądź też z działalności wulkanicznej. Obecność siarkowodoru w wodzie (ze względu na jego lotność i toksyczność przy wdychaniu) w stężeniu > 15 mg H2S/m3 powietrza ogranicza wykorzystanie takiej wody do kąpieli w basenach [8]. Dla wód leczniczych jako zawartość siarkowodoru określa się sumę zawartości H2S, jego pochodnych i produktów utleniania, jak HS-, S2-, S2O3 2-, HSO3 - [2]. Tlen występuje w niewielkich ilościach i tylko w wodach bezpośrednio związanych z powierzchnią ziemi. W tych samych wodach występuje również azot, ale jego zasięg jest głębszy, a stężenie większe niż tlenu. Wody silnie zmineralizowane zawierają metan i inne węglowodory, na ogół w stanie wolnym. Wody zawierające hel występują rzadko; są one genetycznie związane z produktami rozpadu promieniotwórczego. Wody zawierające gaz radonowy działają pobudzająco na układ krwiotwórczy, ożywiają funkcje gruczołów dokrewnych, uśmierzają bóle stawowo- mięśniowe i neurologiczne, działają także odczulająco w stanach alergicznych. Stosowane są do kąpieli, picia i inhalacji. Źródła radoczynne znajdują się w Świeradowie Zdroju, Lądku Zdroju i Ciechocinku [2]. Szczawy alkaliczne, ziemne, żelazisto- ziemne o różnorodnym składzie zawierają bezwodnik kwasu węglowego, sód, wapń, magnez i żelazo, a spośród rzadszych składników bar, lit i arsen. Kąpiel w tych wodach powoduje usprawnienie czynności mięśnia sercowego, obniża ciśnienie krwi i działa k orzystnie w przypadkach niedokrwistości [2]. W kuracji pitnej wody alkaliczne i szczawy działają wykrztuśnie i przeciwzapalnie na stany nieżytowe górnych dróg oddechowych oraz przeciwzapalnie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Działanie ich polega w szczególności na neutralizacji kwasu solnego w żołądku i hamowaniu czynności wydzielniczej żołądka. Ponadto, alkalizują mocz oraz pobudzają przemianę materii w przypadkach otyłości, dny moczanowej i cukrzycy. Ze względu na ich właściwości, stosuje się je też w chorobach układu pokarmowego, w kamicy nerkowej i stanach zapalnych dróg moczowych, cukrzycy i innych chorobach przemiany materii. Pomocne są również w nadciśnieniu tętniczym, ogólnym osłabieniu, jako środki odtruwania organizmu, stymulujące układ immunologiczny i uodparniający. Działają również korzystnie w chorobach alergicznych. W Polsce źródła alkaliczne, szczawy ziemne i żelazisto-ziemne występują w Czerniawie Zdroju, Długopolu Zdroju, Dusznikach Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Jedlinie Zdroju, Nałęczowie, Krynicy, Kudowie Zdroju, Polanicy Zdroju, Szczawnie Zdroju, Świeradowie Zdroju [2]. Solanki zawierają przede wszystkim jony sodu i chloru, a ponadto magnez, wapń, potas, jod i brom. Kąpiele solankowe mają wpływ na układ naczyniowy, wegetatywny i dokrewny. Obniżają ciśnienie krwi i poziom cukru, leczą choroby gośćcowe i działają korzystnie w stanach pourazowych. W kuracji pitnej normują wydzielanie soków trawiennych, leczą niewydolność nadnerczy, niedokrwistość i stany alergiczne. Zwłaszcza związki jodu w stężeniu > 1 mg/ dm3 w wodzie, optymalnie około 10 mg/ dm3, działają korzystnie - bakteriobójczo - na skórę. Podobny korzystny wpływ na skórę wywierają związki siarki(II) w stężeniu > 10 mg/ dm3, optymalnie ~50 mg/ dm3. Rozmiękczają naskórek, poprawiają strukturę i sprężystość skóry. W narządach wewnętrznych, do których siarka przenika, działa ona antyoksydacyjnie i jest materiałem budulcowym w strukturze chrząstek stawowych [8]. Jod pełni główną rolę w procesach metabolicznych ustroju człowieka. Wchodzi w skład hormonów tarczycy, które regulują proces wzrostu i dojrzewania komórek ustrojowych. Uczestniczy też w przemianach białkowych, węglowodanowych i mineralnych, a także wpływa na przemiany cieplne organizmu [8]. Źródła solankowe w ystępują w Polsce w Ciechocinku, Inowrocławiu, Kołobrzegu, Iwoniczu Zdroju i Szczawnicy [2]. Wody siarczanowe zaw ierają chlorek sodu, siarczany wapnia, magnezu, sodu i siarkowodór, wody siarczkowe - związki siarczków. Kąpiele w tych wodach powodują przekrwienie skóry, przyspieszają przemianę materii, działają korzystnie na niewydolność serca, leczniczo na gościec stawowy, mięśniowy, w chorobach przemiany materii, chorobach skórnych i nadciśnieniu [2]. Znajdujące się w wodzie składniki mineralne, zwłaszcza kationy sodu, wapnia i magnezu łącznie z chlorkami, tworzą na powierzchni skóry tzw. "płaszcz solny". Działa on na naczynia krwionośne skóry, powodując ich rozszerzenie i poprawę ukrwienia skóry, a także na zakończenia nerwów czuciowych i ruchowych, zmniejszając ich pobudliwość i odczucie bólu [8]. Poprzez receptory w skórze i tkankach przyległych, kąpiel mineralna wpływa na autonomiczny układ nerwowy oraz wiele procesów ogólnoustrojowych [8]. Działania te, w stopniu znaczącym, uzyskuje się pod wpływem kąpieli w wodzie zawierającej co najmniej 20,0÷40,0 g/ dm3 rozpuszczonych składników mineralnych, zwłaszcza Cl-, Na+, Ca2+, Mg2+. Składniki te w niewielkim jednak stopniu przenikają przez skórę [8, 20]. Znaczące przenikanie przez skórę oraz wpływ na procesy ogólnoustrojowe stwierdzono w odniesieniu do związków jodu oraz siarki. W kuracji pitnej, wody siarczanowe i siarczkowe działają odtruwająco, a niekiedy wręcz przeczyszczająco. Dlatego też mogą być stosowane w leczeniu przewlekłych zatruć metalami ciężkimi. Wody solankowo siarczanowe występują w Busku Zdroju, Cieplicach Śląskich Zdroju, Lądku Zdroju i Przerzeczynie Zdroju [2]. Podziemne wody lecznicze występują przeważnie w postaci źródeł mineralnych, samoczynnie wypływających pod ciśnieniem hydrostatycznym lub pod ciśnieniem gazów. Obecnie wody lecznicze wydobywa się na powierzchnię za pomocą otworów wiertniczych. 5. Podsumowanie Balneologia, wykorzystująca naturalne metody leczenia, staje się coraz bardziej popularna. Skutki uboczne nowoczesnych terapii oraz potrzeba zwolnienia tempa życia sprawiają, że nie poszukujemy już "cudownych" i szybkich środków, ale możliwości odnowy zmęczonego organizmu i odpoczynku, który zapewniają uzdrowiska stosujące balneologię. Rosną standardy zabiegów oraz gama ofert, w tym dostępność do uzdrowiskowych wód leczniczych. Trzeba jednak pamiętać, że przy wyborze wody leczniczej nie wolno kierować się tylko smakiem czy opinią innych, ponieważ wody te zastosowane niewłaściwie mogą zaszkodzić. Na przykład, wody siarczanowe i szczawianowe nie są wskazane dla osób z niewydolnością n erek i krążenia oraz dla osób cierpiących na ostre stany zapalne i krwawienia z przewodu pokarmowego oraz dla osób w okresie rekonwalescencji po operacji żołądka. Dodatkowo, szczególną ostrożność należy zachować z wodami dostarczającymi spore ilości sodu. Nadmiar sodu szkodzi osobom na diecie bezsolnej, stąd powinny zrezygnować z wód chlorkowo-sodowych. Wody mineralne z małą zawartością sodu można zalecić osobom chorym na nadciśnienie tętnicze, z niewydolnością krążenia lub ze skłonnością do obrzęków. Osoby, które mają problemy z tarczycą, nie powinny na własną rękę sięgać po wody z jodem. Dlatego, potrzebni są specjaliści z dziedziny balneologii. Leczenie uzdrowiskowe jest jedną z najtańszych form leczenia chorób przewlekłych w różnym stopniu zaawansowania. Nade wszystko powinno być lepiej wykorzystane do leczenia ludzi w podeszłym wieku z wieloma chorobami geriatrycznymi. Jest to najlepsze miejsce do prowadzenia profilaktyki w szerokim pojęciu, edukacji zdrowotnej oraz rehabilitacji wybranych chorób. Należy również ciągle podnosić jakość proponowanych w uzdrowiskach usług, dbając o walory krajobrazowe, specyficzny mikroklimat oraz różnorodność i jakość oferowanych wód leczniczych. 5. Literatura [1] wyrozniaja-piec-podstawowychrodzajow- podziemnych-wod-leczniczych- --szczawy--solanki--wody-siarczkowe-- [2] Gomółka E., Szaynok A., Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 1997. [3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, z 2015 r. poz. 1989 ze zm.). [4] Prawo geologiczne i górnicze, z 2016 r. poz. 1131 [5] Stefanowicz J., Szamałek K.: Normy kolizyjne/ konfuzyjne prawa geologicznego i górniczego. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk 2015, 91, s. 193 -202. [6] Szamałek K.: Dokumentowanie wody jako kopaliny wielosurowcowej - potrzeba dyskusji i zmian. Górnictwo Odkrywkowe 2016, 57 (2), 47-49. [7] Ustawa z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, z 2016 r. poz. 879 [8] Latour T., Drobnik M.: Właściwości biochemiczne wód geotermalnych rozpoznanych w Polsce określające sposób ich wykorzystania do celów leczniczych lub rekreacji. Technika Poszukiwań Geologicznych 2016, 55(1), 67-74. [9] Kasprzak K.: Polskie uzdrowiska jako atrakcja dla turystyki kulturowej. Turystyka Kulturowa 2016, 1, 131-156. [10] Polska Norma PN-Z-11000: Uzdrowiska. Terminologia, klasyfikacja i wymagania ogólne. [11] Polska Norma PN-Z-11001-1: Butelkowane naturalne wody mineralne i lecznicze. Terminologia i klasyfikacja. [12] Polska Norma PN-Z-11001-2 i PN-Z- 11001-3: Butelkowane naturalne wody mineralne i lecznicze. Wymagania jakościowe i badania dotyczące butelkowanych naturalnych wód mineralnych. [13] Polska Norma PN-Z-11002: Ujęcia wód mineralnych i leczniczych. [14] Polska Norma PN-Z-11004: Uzdrowiskowe baseny lecznicze i rehabilitacyjne. [15] Roz por ząd zenie Minist ra Z d row ia z 5 października 2016 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości, z 2006 r. poz. 80 poz. 565 ze zm. [16] Mały Rocznik Statystyczny Polski 2016. [17] [18] skalne/solanki_wody/2014/16800EC13A9FC068E0530A000375C068. [19] pl/rehabilitacja/wody-lecznicze-jakk o r z y s t a c - z - i c h - u z d r a w i a j a c y c h - [20] Latour T., Smętkiewicz K.: Właściwości fizykochemiczne i chemiczne wód geotermalnych i ich zastosowanie lecznicze ze szczególnym uwzględnieniem wody z odwiertu pig/agh-2 w Uniejowie. Biuletyn Uniejowski, 2012, 1, 79-93. [21] Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia z elementami klinicznymi, PZWL, Warszawa 2008.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia ponad 35 proc. populacji cierpi z powodu niedoboru jodu w organizmie. U ponad 600 mln występują tzw. wola endemiczne, związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem tarczycy. 1,5 miliarda ludzi mieszka w rejonach dotkniętych największym deficytem tego pierwiastka.
Polska leży poza strefami współczesnej aktywności tektonicznej i wulkanicznej, stąd też pozyskiwanie złóż pary z dużych głębokości do produkcji energii elektrycznej jest na dzisiejszym etapie technologicznym nieopłacalne ekonomicznie. Występują natomiast w naszym kraju naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione gorącymi wodami podziemnymi o zróżnicowanych temperaturach. Temperatury tych wód wynoszą od kilkudziesięciu do ponad 90°C, a w skrajnych przypadkach osiągają sto kilkadziesiąt stopni co sprawia, że znajdują one zastosowanie głównie w energetyce cieplnej. W naszym kraju istnieją bogate zasoby energii geotermalnej. Ze wszystkich odnawialnych źródeł energii najwyższy potencjał techniczny posiada właśnie energia geotermalna. Jest on szacowany na poziomie 1512 PJ/rok, co stanowi ok. 30% krajowego zapotrzebowania na ciepło. Bardzo ważny jest fakt, iż w Polsce regiony o optymalnych warunkach geotermalnych w dużym stopniu pokrywają się z obszarami o dużym zagęszczeniu aglomeracji miejskich i wiejskich, obszarami silnie uprzemysłowionymi oraz rejonami intensywnych upraw rolniczych i warzywniczych. Na terenach zasobnych w energię wód geotermalnych leżą takie miasta jak: Warszawa, Poznań, Szczecin, Łódź, Toruń, Płock. Przeprowadzona na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat analiza ponad 1000 odwiertów umożliwiła opracowanie cyfrowych map występowania wód geotermalnych w Polsce i potencjalnych zasobów energii w nich zgromadzonych. Największe uznanie zdobyła praca profesorów IGSMiE PAN: Romana Neya i Juliana Sokołowskiego pt. "Wody geotermalne Polski i możliwości ich wykorzystania" z roku 1987. Zaktualizowaną wersję, opracowaną przez profesora Jacka Zimnego i jego asystentów, przedstawia poniższy rysunek. Rys. 1. Mapa geotermalna Polski. Z opracowanych dotychczas badań i analiz wynika jednoznacznie, iż na obszarze Polski znajduje się co najmniej 6600 km2 wód geotermalnych o temperaturach rzędu 27-125°C Zasoby te są dość równomiernie rozmieszczone na znacznej części obszaru Polski, w wydzielonych basenach, subbasenach geotermalnych, zaliczanych do określonych prowincji i okręgów geotermalnych. Polska na mapie europejskich prowincji geotermalnych Na terenie Europy liczącej 10 mln km2 znajduje się około 30 prowincji geotermalno-ropo-gazonośnych, na obszarze przeszło 5 mln km2. Z tego 32 proc. obszaru Europy zajmuje Prowincja Centralnoeuropejska (1,6 mln km2), która zawiera następujące baseny geotermalne: staropaleozoiczny, dewońsko-karboński, permski, triasowy, jurajski, kredowy i kenozoiczny (najzasobniejsze w Europie). Występujące tam wody mają różną temperaturę i mineralizację. W Polsce temperatury te kształtują się w granicach 20-180 st. C (Września). Przeszło 220 tys. km2 obszaru Polski pokryte jest basenami sedymentacyjnymi Prowincji Centralno-europejskiej zawierającymi wody geotermalne w następujących zbiornikach (basenach): kambryjskim, dewońsko-karbońskim, dolnopermskim, cechsztyńskim, triasowym, jurajskim i kredowym (rys. 2). Rys. 2. Mapa prowincji geotermalno-gazo-roponośnych. Na terenie Europy liczącej 10 mln km2 znajduje się około 30 prowincji geotermalno-ropo-gazonośnych, na obszarze przeszło 5 mln km2. Z tego 32 proc. obszaru Europy zajmuje Prowincja Centralnoeuropejska (1,6 mln km2), która zawiera następujące baseny geotermalne: staropaleozoiczny, dewońsko-karboński, permski, triasowy, jurajski, kredowy i kenozoiczny (najzasobniejsze w Europie). Występujące tam wody mają różną temperaturę i mineralizację. W Polsce temperatury te kształtują się w granicach 20-180 st. C (Września). - basen kambryjski Wody geotermalne w tym zbiorniku występują na obszarach południowej Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, północno-wschodniej Polski i części Białorusi. Wypełniają one przestrzeń porową piaskowców i mają temperatury na głębokości do 3 tys. m od 30 st. C do 120 st. C (J. Sokołowski) (rys. 3). Największe możliwości wykorzystania tych wód na obszarze Polski mają województwa: mazowieckie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, zachodnio-pomorskie, pomorskie; poza granicami Polski: okręg kaliningradzki należący do Rosji oraz obszary Litwy, Łotwy i Estonii. Rys. 3. Szkic proncji i okręgów geotermalnych Polski. - basen dewońsko-karboński Wody geotermalne z tego basenu można wykorzystywać na terenach Lubelszczyzny, Pomorza, województw: małopolskiego, śląskiego, częściowo podkarpackiego i świętokrzyskiego. Zbiorniki tych wód o temperaturach 50-90 st. C występują na głębokościach od 2 do 3 tys. metrów. Zbiorniki dewońskie i karbońskie są przeważnie węglanowe i w związku z tym bardziej zróżnicowane pod względem porowatości i przepuszczalności; są łatwiejsze w eksploatacji dzięki możliwości stosowania intensyfikacji przypływu wody geotermalnej. - basen dolnopermski W tym basenie występują wody geotermalne o wysokiej temperaturze i mineralizacji, ale o niezbyt dużej wydajności wodnej otworów. Możliwości pozyskiwania wód dla odbioru z nich ciepła i składników mineralnych, takich jak jod, brom, żelazo i inne, istnieją na Pomorzu, w otoczeniu Gór Świętokrzyskich, na monoklinie przedsudeckiej oraz w Niemczech i Holandii. - basen cechsztyński W tym basenie wody geotermalne wystepują w wapieniu podstawowym i dolomicie głównym w brzeżnych częściach basenu na terenie Polski (obszar monokliny przedsudeckiej, województwa warmińsko-mazurskiego) i Niemiec. - basen triasowy W tym basenie wody geotermalne występują w pstrym piaskowcu, wapieniu muszlowym oraz dolnym i środkowym kajprze. Dostępne wierceniami są na peryferiach basenu niemiecko-polskiego oraz w strukturach antyklinalnych centralnej części basenu (pomorskie, kujawsko-pomorskie, podlaskie, obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, obszar monokliny przedsudeckiej). Z tego zbiornika będzie korzystać realizowany aktualnie przez Fundację "Lux Veritatis" Zakład Geotermalny w Toruniu (woda z wapienia muszlowego lub pstrego piaskowca). Są to wody o dużej mineralizacji i temp. rzędu 60-100 st. C na głębokościach 2-3 tys. metrów. - basen jurajski Zawiera zbiorniki wód geotermalnych w piaszczystych utworach dolnej jury (liasu) i doggeru oraz w węglanowych utworach doggeru i malmu. Zbiorniki liasowe i częściowo górnotriasowe są eksploatowane przez zakłady geotermalne w Pyrzycach, Stargardzie Szczecińskim i Mszczonowie oraz przez kilka zakładów geotermalnych w rejonie Neubranderburga (Niemcy). Z tego zbiornika może skorzystać również Geotermia Toruńska oraz projektowane zakłady geotermalne w Skierniewicach i Żyrardowie (utwory liasu). Koniecznym byłoby zbudowanie zakładów geotermalnych wykorzystujących wody z utworów doggeru i malmu w rejonie warszawskim. Zbiorniki węglanowe doggeru eksploatowane są przez blisko 50 zakładów geotermalnych w basenie paryskim (Francja). Bardzo dobre zbiorniki węglanowe istnieją w utworach górnojurajskich, w nieckach na terenie Polski, Niemiec i Holandii. - basen kredowy W tym basenie wody geotermalne znajdują się w utworach węglanowo-piaszczystych dolnej kredy oraz częściowo w utworach węglanowo-piaszczystych górnej kredy na obszarze Polski, Niemiec i Holandii. Opracowanie technologii eksploatacji wód geotermalnych z różnych wymienionych wyżej basenów kredowych dawałoby szansę wykorzystania tych wód i energii w nich zawartej na obszarze 8 państw: Szwecji, Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Polski, Niemiec, Holandii. Największe perspektywy rozwoju geoenergetyki istnieją w krajach prowincji północno-zachodniej i środkowej Europy, tj. w Polsce, Niemczech, na Białorusi, Litwie, Łotwie, w Estonii i Danii (rys. 2). Następna pod względem możliwości rozwoju jest prowincja panońska obejmująca Węgry, część Rumunii, wschodnią część Chorwacji i północną część byłej Jugosławii (rys. 1). Trzecim obszarem jest prowincja przedkarpacko-ukraińska (Polska, Słowacja, Ukraina, Bułgaria, Rumunia). Aktualnie na obszarze prowincji europejskiej północnozachodniej (Dania, Niemcy, Holandia) i środkowej Europy (Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś) funkcjonują jedynie zakłady geotermalne z utworów liasowych, w przygotowaniu są projekty eksploatujące wody z basenu kambryjskiego (Litwa i północno-wschodnia Polska) oraz kredowego (centralna Polska). Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce zależy od prawidłowego opracowania projektów gwarantujących konkurencyjność ekonomiczną i ekologiczną geotermii w stosunku do innych nośników energii. Projekty te powinny być ukierunkowane na kompleksowe, maksymalne wykorzystanie energii geotermalnej niskotemperaturowej (ciepło) i wysokotemperaturowej (prąd i ciepło), w restrukturyzacji polskiej gospodarki, usług i rolnictwa, szczególnie dla zabezpieczenia samowystarczalności energetycznej poszczególnych gmin, co jest koniecznością i szansą rozwoju Polski w XXI wieku. Można i należy podjąć projekty, aby zbudować zakłady geotermalne z zasobów basenów: - kambryjskiego (Olsztyn, Nidzica, Iława, Ostróda, Morąg, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce, Kętrzyn, Cieplice, Polanica, Duszniki, Lądek); - dewońsko-karbońskiego (Kraków, województwo małopolskie, Bielsko-Biała, województwo śląskie); - dolnopermskiego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, oś Poznań - Częstochowa); - cechsztyńskiego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, oś Jelenia Góra - Wrocław - Śląsk - Kielce); - triasowego (na obszarze monokliny przedsudeckiej, obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, subbasenu grudziądzko-warszawskiego, subbasenu szczecińsko-łódzkiego; województwa kujawsko-pomorskiego - jednego z najbardziej korzystnych pod względem geotermalnym obszarów Polski); - jurajskiego; zbudowano zakłady w Pyrzycach, Mszczonowie, w możliwym przygotowaniu zakłady geotermalne w Skierniewicach, Żyrardowie, Szczecinie, Łodzi, Kole, Gnieźnie, Toruniu (w budowie), Bydgoszczy, Warszawie, w Małopolsce; - kredowego (na obszarze Mazowsza, niecki mogileńsko-łódzkiej: Mogilno, Inowrocław, Kruszwica, Strzelno, Janikowo, Janowiec; Małopolski: oś Bielsko - Kraków - Tarnów - Dębica), (tab. 1). Tab. 1. Potencjalne zasoby wód i energii zawarte w poszczególnych prowincjach i okręgach geotermalnych. Jak dotąd na terenie Polski funkcjonuje kilka geotermalnych zakładów ciepłowniczych, Bańska Niżna (4,5 MJ/s, docelowo 70 MJ/s), Pyrzyce (15 MJ/s, docelowo 50 MJ/s), Stargard Szczeciński (14 MJ/s), Mszczonów (7,3 MJ/s), Uniejów (2,6 MJ/s), Słomniki (1 MJ/s), Lasek (2,6 MJ/s) oraz Klikuszowa (1 MJ/h). W fazie realizacji jest projekt geotermalny w Toruniu. W kilku polskich gminach trwają prace koncepcyjne nad utworzeniem zakładów ciepłowniczych i energetycznych. Rys. 4. Zakłady geotermalne w Polsce.
Stężenie jodu maleje wraz z odległością od morza. Jodu w centrum Ustki będzie zdecydowanie mniej niż nad samą wodą. W Polsce zagrożenie niedoborem jodu występuje praktycznie na terenie całego kraju. Najniższe stężenie występuje na południu w rejonach górskich i podgórskich oraz na wschodzie kraju. Jod jest nie tylko w powietrzu
Moderator: Moderatorzy rudzik59 początkujący Posty: 104 Rejestracja: sobota 05 sty 2008, 12:59 Lokalizacja: Tuchola Mapa naturalnego występowania sosny wejmutki w Polsce Witam Potrzebuje mape obrazującą ,,naturalne" występowanie sosny wejmutki (Pinus strobus) w Polsce. Jeżeli nie posiadacie mapy to przynajmniej opisowo przedstawione występowanie regionami czy nadleśnictwami. Pozdrawiam serdecznie niziołek wiceminister Posty: 25653 Rejestracja: poniedziałek 07 sty 2008, 12:44 Post autor: niziołek » wtorek 10 lut 2009, 21:58 Sosna wejmutka naturalnie w Polsce nie występuje... Została sprowadzona do Europy przez Lorda Wejmoutha około roku 1776 z Ameryki Północnej..Hej! "To duch buduje sobie ciało" - Fryderyk Schiller rudzik59 początkujący Posty: 104 Rejestracja: sobota 05 sty 2008, 12:59 Lokalizacja: Tuchola Post autor: rudzik59 » wtorek 10 lut 2009, 22:01 właśnie dla uniknienia takich odpowiedzi naturalnie ująłem w cudzysłów. Wiem że wejmutka została introdukowana z Ameryki ale potrzebuję mapy jej występowania w Polsce utowrzonej na drodze rozwoju i adaptacji do panujących u nas warunków. RR dyrektor regionalny Posty: 9039 Rejestracja: niedziela 14 maja 2006, 21:27 Kontakt: Post autor: RR » wtorek 10 lut 2009, 22:02 Naturalne występowanie to tylko w Płn-Wsch Ameryka Płn..... Sten prezydent Posty: 160248 Rejestracja: czwartek 13 gru 2007, 18:40 Lokalizacja: Łuh Post autor: Sten » wtorek 10 lut 2009, 22:02 Występuje praktycznie na całym terytorium naszego kraju. Ustalono, że jest co najmniej 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy drzewostan był dotychczas w Nadleśnictwie Chrzelice. Posadzono go w 1798 roku. Inne drzewostany są w Nadleśnictwach: Bystra, Czerniejewo, Iława, Kargowa, Myślenice, Nagórzyce, Przechlewo, Spychowo, Wielgowo, Wiprowo, Zaporowo. źródło: "Jak tam było, tak tam było, zawsze jakoś było. Jeszcze nigdy tak nie było, żeby jakoś nie było." Beer-o-pedia - Encyklopedia piwa Sten prezydent Posty: 160248 Rejestracja: czwartek 13 gru 2007, 18:40 Lokalizacja: Łuh Post autor: Sten » środa 11 lut 2009, 08:21 I wierz tu netowi. Tak przez noc przemyślałem, dziś sprawdziłem i nie ma nadleśnictw Kargowa, Przechlewo, Bystra, a podane Wiprowo, to powinno być Wipsowo Jakbyś odwiedził 431 stron n-ctw, to miałbyś pełny obraz, ale to mrówcza robota. "Jak tam było, tak tam było, zawsze jakoś było. Jeszcze nigdy tak nie było, żeby jakoś nie było." Beer-o-pedia - Encyklopedia piwa niziołek wiceminister Posty: 25653 Rejestracja: poniedziałek 07 sty 2008, 12:44 Post autor: niziołek » środa 11 lut 2009, 08:37 Sosna ta nie jest uznana w naszych lasach jako gatunek lasotwórczy... a po doświadczeniu z rdzą porzeczkową która z Europy przeniosła się do matecznika tego gatunku - Ameryki północnej, jest synonimem porażki w introdukcji gatunków obcych. Sten masz rację...rośnie sobie wszędzie od gór po "To duch buduje sobie ciało" - Fryderyk Schiller adaś początkujący Posty: 185 Rejestracja: wtorek 13 mar 2007, 12:38 Post autor: adaś » środa 11 lut 2009, 10:29 Sten pisze:Tak przez noc przemyślałem, dziś sprawdziłem i nie ma nadleśnictw ... Przechlewo, Nadleśnictwo Niedźwiady z siedzibą w Przechlewie Zgadzam się ze Stenem - występuje praktycznie w całym kraju w mniejszym bądź większym udziale. maverick dyrektor regionalny Posty: 6751 Rejestracja: czwartek 24 sie 2006, 22:09 Post autor: maverick » środa 11 lut 2009, 17:31 Naturalnie nie występuje. Jest rozproszona na terenie całego kraju. W "Lesie polskim" została dokładnie opisana w numerze 1/2009. (...)W Europie znacznie częściej niż w Polsce jest uprawiana w zachodniej części kontynentu(...)Jak podaje Stanisław Spława-Neyman oraz Zofia Owczarzak na terenie Polski stwierdzono łącznie około 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy z nich znajduje się na terenie Nadleśnictwa Prószków(RDLP Katowice) gdzie po raz pierwszy na terenie dzisiejszej Polski posadzono wejmutkę w roku 1798. Z Myślenic podawane jest nasadzenie z roku 1800. Najbardziej okazałe drzewo znajdujące się na terenie Lasów Państwowych to okaz rosnący w miejscowości Pokój w województwie opolskim- jego obwód przy wys. 33m wynosi 5,21m.(...)Wejmutka nie jest taksonem inwazyjnym, a jego występowanie na terenie kraju zawdzięczamy głównie dawnym i obecnym nasadzeniom. Rezultaty uprawy są obiecujące(...) To tylko tyle z informacji o zasięgu jakie udało mi się znaleźć. Stanisław początkujący Posty: 37 Rejestracja: środa 15 paź 2008, 18:18 Lokalizacja: z daleka Post autor: Stanisław » sobota 14 lut 2009, 16:27 Sten pisze:Ustalono, że jest co najmniej 550 drzewostanów wejmutkowych. Najstarszy drzewostan był dotychczas w Nadleśnictwie Chrzelice. Posadzono go w 1798 roku. źródło: Obecnie to jest Nadleśnictwo Prószków (k. Opola pisany przez ó zamknięte) obręb leśny Chrzelice. Grejs początkujący Posty: 4 Rejestracja: niedziela 19 paź 2008, 11:46 Lokalizacja: podkarpacie Post autor: Grejs » środa 23 wrz 2009, 00:39 Zakończcie spory!!! Odpowiedź jest banalna - Wejmutka występuje w Polsce ale nie ma u nas naturalnego występowania. Pozdrawiam Śmietan dyrektor generalny Posty: 22632 Rejestracja: czwartek 11 maja 2006, 09:17 Lokalizacja: Floryda Post autor: Śmietan » środa 23 wrz 2009, 08:46 Wpisz w Google: "euforgen" i znajdziesz na tej stronie zasięgi (mapki) praktycznie wszystkich gatunków. Strona jest bardzo dobra, brałem z niej materiały do egzaminu z ekologii. Egzamin zdany.
Dane statystyczne o miastach w Polsce – dane statystyczne miast w Polsce. Na terenie Polski od 1 stycznia 2023 roku jest 979 miast.

Wakacje się skończyły, ale Morze Bałtyckie zachęca nadal – ze względu na obecność jodu. Dzisiaj kilka faktów dotyczących jodu nad Bałtykiem. 1. Im bliżej brzegu morza, tym więcej jodu. Przed milionami lat rozmieszczenie jodu na Ziemi było równomierne. Zróżnicowanie geograficzne jego występowania nastąpiło w epoce lodowcowej, kiedy doszło do zmian w ukształtowaniu powierzchni Ziemi oraz powstania mórz i oceanów. Sole jodowe rozpuściły się w morzach – dlatego najwięcej jodu jest obecnie w wodzie morskiej oraz w powietrzu, które się nad nią unosi. W przypadku Bałtyku wysoka zawartość jodu w atmosferze oraz w wodzie znajduje się w wąskim pasie przybrzeżnym -chcąc więc „nawdychać się jodu” najlepiej spacerować tuż przy linii brzegowej morza. 2. Ze względu na zawartość jodu wyprawę nad morze zaleca się w szczególności kobietom w ciąży i rodzinom z małym dzieciom Jod jest bardzo ważnym pierwiastkiem, zarówno dla układu nerwowego, jak i dla mózgu. Dziecko w okresie prenatalnym czerpie go przede wszystkim od matki, dlatego tak ważne jest, by organizm kobiety ciężarnej był w niego dobrze zaopatrzony. Także niemowlęta oraz małe dzieci wykazują spore zapotrzebowanie na jod, ponieważ w tym okresie również kształtuje się ich układ nerwowy. Dzieci, które mają niedobory tego pierwiastka w organizmie wolniej rosną, mają problemy z koncentracją, zapamiętywaniem, szybciej odczuwają zmęczenie. W przypadku osób dorosłych niedobory hormonów tarczycy są przyczyną chorób sercowo-naczyniowych oraz zbyt wysokiego poziomu cholesterolu. 3. Jod ma liczne właściwości lecznicze Każda komórka organizmu ludzkiego potrzebuje jodu. Jego brak powoduje, że tarczyca nie produkuje wystarczającej ilości hormonów odpowiedzialnych za przemianę materii, regulację temperatury ciała, pracę serca, a także prawidłowy rozwój psychiczny oraz umysłowy. Jod działa leczniczo na stany zapalne w oskrzelach oraz łagodzi ich reakcję na alergeny. Wspomaga również odchudzanie, przyspiesza spalanie tłuszczów i przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi, a także zwiększa odporność. Ponadto ma działanie antyseptyczne. Z tego właśnie powodu już samo przebywanie nad morzem działa kojąco na stany zapalne skóry na atopowe zapalenie skóry. 4. Jod poprawia samopoczucie Ujemna jonizacja powietrza, którą charakteryzuje się nadmorski klimat, wspiera mechanizmy obronne organizmu, zwiększa sprawność psychometryczną, usuwa zanieczyszczenia z powietrza. W efekcie jodowy aerozol dodaje energii, poprawia samopoczucie oraz podnosi poziom koncentracji. Z tego właśnie powodu już po kilku dniach pobytu nad morzem mamy lepszy nastrój i lepiej śpimy. 5. Najwięcej jodu w pożywieniu znajdziemy w rybach morskich i owocach morza Najbogatszym źródłem jodu w pożywieniu są gatunki ryb nadbałtyckich oraz owoce morza. Warto spożywać je przynajmniej dwa razy w tygodniu, by uzupełnić dzienną dawkę zapotrzebowania na ten pierwiastek w organizmie. Zatem wyjazd nad polskie morze poza sezonem, ze względu na dużą zawartość jodu w powietrzu jest polecany wszystkim, którzy chcą wzmocnić swoją odporność i nabrać sił witalnych. Korzystanie z warunków bioklimatycznych jesienią czy to najlepsza inwestycja we własne zdrowie. Kiedy wieje silny wiatr i szaleją sztormy, warto spacerować plażą, oddychać morskim powietrzem i jeść morskie ryby. Na efekty takiej kuracji z pewnością nie trzeba będzie długo czekać. Tekst autorstwa Magdaleny Magoń.

Park Zdrojowy im. Burmistrza Zbigniewa Jurkiewicza w Ciężkowicach jest otwarty. Po zwiedzaniu rezerwatu Skamieniałe Miasto warto odpocząć w Parku Zdrojowym. Obiekt otwarty jest cały rok. Kontakt do Parku Zdrojowego w Ciężkowicach tel. 572 828 328 Oficjalny profil Parku Zdrojowego w Ciężkowicach. Godziny otwarcia Parku Zdrojowego: 8:00-21:00 w sezonie turystycznym (możliwość Jod to pierwiastek, który jest potrzebny do prawidłowej pracy organizmu. Jod powinien być dostarczany w diecie. Jego naturalnym źródłem w pożywieniu są ryby. Niedobór jodu może doprowadzić do niedoczynności tarczycy, powstania wola, opóźnienia rozwoju fizycznego i umysłowego. Są to poważne zaburzenia zdrowotne, których leczenie jest długotrwałe. Jod odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zobacz film: "Dlaczego warto jeść ryby?" spis treści 1. Charakterystyka i właściwości jodu 2. Zapotrzebowanie organizmu na jod 3. Niedobory jodu 4. Jod w diecie 5. Profilaktyka chorób tarczycy 6. Stosowanie solanek do kąpieli rozwiń 1. Charakterystyka i właściwości jodu Jod jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, ponieważ uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy. Prawie osiemdziesiąt procent tego pierwiastka znajduje się właśnie w gruczole tarczowym, reszta lokalizuje się w jajnikach, kościach i krwi. Pierwiastek wspomaga produkcję hormonów: tyroksyny i trójjodotyroniny. Owe hormony tarczycy wpływają na pracę układu nerwowego, mięśniowego i układu krążenia. Osoby mieszkające nad morzem są w lepszej sytuacji, gdyż gleby w tych miejscach są bardzo bogate w jod, dzięki temu rośliny tam uprawiane zawierają znaczne jego ilości. Natomiast im dalej od okolic nadmorskich, tym mniej tego pierwiastka w glebach i w powietrzu. Badania prowadzone przez Polską Komisję do spraw Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu na przestrzeni 1992 i 1993 roku roku przyczyniły się do ponownego, obowiązkowego jodowania soli kuchennej. Jodowanie soli jest niezwykle ważne, ponieważ niektóre regiony nie są w stanie dostarczyć swoim mieszkańcom wystarczającą ilość tego pierwiastka w wodzie lub pożywieniu. 2. Zapotrzebowanie organizmu na jod Zapotrzebowanie organizmu na jod jest zależne od wieku i stanu fizjologicznego danej osoby. Niemowlęta do 6. miesiąca życia potrzebują 40 mikrogramów jodu dziennie. Niemowlęta między 7 a 12 miesiącem życia – 50 mikrogramów. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi przedstawionymi w publikacji "Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie" z 2020 roku dzieci w wieku 1 – 6 lat potrzebują 90 mikrogramów jodu, dzieci 7-9 lat – 100 mikrogramów, chłopcy i dziewczęsta między 10, a 12 rokiem życia wymagają 120 mikrogramów dziennie, a młodzież między 13-18 rokiem życia 150 mikrogramów jodu. Dorośli potrzebują 160 mikrogramów jodu dziennie. Zapotrzebowanie na jod wzrasta w okresie ciąży i okresie laktacji. Kobietom ciężarnym zaleca się przyjmowanie 220 mikrogramów jodu dziennie, zaś matkom karmiącym 290 mikrogramów tego pierwiastka. Niedobór jodu może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, warto jednak mieć na uwadze, że również nadmiar jodu może przyczynić się do wystąpienia nadczynności tarczycy. 3. Niedobory jodu Niedobory jodu mogą doprowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych. To co spożywamy istotnie wpływa na gruczoł tarczowy - czyli tarczycę. Jeżeli dieta jest uboga w jod, wówczas dojść może do niedoczynności tarczycy. Wole tarczycy to powiększenie gruczołu tarczowego. U osób z tą dolegliwością pojawia się widoczny obrzęk u podstawy szyi. Problem dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Najczęstszą przyczyną występowania tego problemu zdrowotnego jest niewystarczający poziom jodu w naszej diecie. Istnieją pokarmy, które hamują przyswajanie wyżej wymienionego składnika. Należy do nich kapusta. Z tego powodu dieta kapuściana jest więc niewskazana dla osób z niedoborem jodu. Innym produktem hamującym produkcję hormonów tarczycy jest kalafior. Niedobory jodu mogą powodować u dzieci opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego, obniżenie zdolności uczenia się. U dorosłych brak jodu może przyczynić się do zaburzeń płodności, powodować poronienia lub problemy z utrzymaniem ciąży. Dodatkowo, niedobór tego ważnego pierwiastka może skutkować również niewydolnością gruczołu tarczowego. Niedoczynność tarczycy jest związana ze znacznym niedoborem hormonów. Ten problem zdrowotny może objawiać się ciągłym zmęczeniem, problemami z koncentracją i pamięcią, brakiem energii, bólami stawów i mięśni, wypadaniem włosów, łamliwością paznokci, częstymi infekcjami dróg oddechowych, problemami z działaniem układu immunologicznego. W skrajnych przypadkach niedobór jodu może też prowadzić do śmierci. Warto znać występowanie jodu. Jod w pokarmach jest łatwo przyswajalny, co pozwala wyrównać wszelkie niedobory i uchronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. 4. Jod w diecie Najprostszym sposobem na uzupełnienie niedoborów jodu jest zdrowa dieta. Pokarmy bogate w jod to przede wszystkim ryby morskie takie jak: dorsz, mintaj, tuńczyk, makrela, łosoś, śledź, flądra, pstrąg tęczowy. Sporą dawkę jodu zawierają również owoce morza, przetwory mleczne takie jak ser rokpol, ser edamski, ser brie. Osoby, które chcą uzupełnić jod w swojej diecie powinny sięgać również po przetwory zbożowe między innymi po otręby pszenne, płatki owsiane, płatki żytnie. Produktami spożywczymi o dużej zawartości jodu są drożdże, algi oraz wody z terenów bogatych w ten pierwiastek. Warzywami o największej zawartości jodu są z kolei brokuły oraz szpinak. 5. Profilaktyka chorób tarczycy Profilaktyka chorób tarczycy polega właśnie na dostarczaniu jodu, dlatego warto znać jego występowanie. Jod w pokarmach w dużych ilościach występuje w rybach morskich i owocach morza. Są to w pełni naturalne źródła występowania tego pierwiastka. Ryby morskie dostarczają też zdrowych kwasów tłuszczowych omega-3. Jod można też spotkać w pożywieniu wyhodowanym na ziemi bogatej w ten pierwiastek. Obecnie w ramach profilaktyki stosuje się obowiązkowe jodowanie soli kuchennej oraz joduje się mieszanki zastępujące mleko dla niemowląt. Niejednokrotnie joduje się również inne produkty żywnościowe. Pasze przeznaczone dla zwierząt także poddaje się jodowaniu. Należy pamiętać, że niektóre produkty, takie jak kapusta, brukselka, kalafior, zmniejszają wchłanianie jodu z żywności. Warto jeść je gotowane, wtedy zawartość niekorzystnych substancji zostaje zmniejszona o 30 procent. Mimo że ryzyko przedawkowania jodu jest niewielkie, to preparaty z jodem powinno zażywać się tylko po konsultacji z lekarzem i pod jego nadzorem. Dziś na świecie żyje około półtora miliarda ludzi dotkniętych niedoborem jodu. Również w Polsce pojawia się taki problem, szczególnie w województwach południowych – położonych daleko od Morza Bałtyckiego. 6. Stosowanie solanek do kąpieli Stosowanie solanek do kąpieli to kolejny sposób na uzupełnienie niedoborów jodu. Solanka to nic innego jak woda zawierająca sól i jod. Obfituje ona w ważne dla organizmu minerały, z tego powodu warto co jakiś czas skorzystać z tej prozdrowotnej kąpieli. Dzięki stosowaniu solanek możemy odżywić, nawilżyć, wygładzić oraz ujędrnić swoją skórę, zredukować rozstępy czy wypryski skórne. Należy pamiętać, że jod rozpuszcza się w wodzie i doskonale wchłania się również od zewnątrz. Przykładem solanki jest Zabłocka solanka termalna "Siła Serca". Stosuje się ją, dodając około jednej szklanki roztworu do kąpieli. Działanie tej solanki na organizm jest niezwykłe. Solanka rozszerza pory, dzięki czemu organizm może pozbywać się toksyn szkodliwych dla ustroju, jednocześnie wchłania zawarte w roztworze składniki mineralne. Ma to również pozytywny wpływ na skórę, która staje się bardziej nawilżona, jędrna i gładsza. Solanka chroni również drogi oddechowe przed infekcjami. Solanka wykazuje również działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i antygrzybicze. Z tego powodu może być stosowana u osób ze schorzeniami skórnymi np. łuszczycą, atopowym zapaleniem skóry, wypryskiem kontaktowym, alergią. Gdy chcesz dostarczyć swojemu organizmowi więcej jodu, to nie musisz wybierać się nad morze. Możesz skorzystać z solanki lub zmienić swoją dietę na produkty bogate w jod. Zastosowanie solanki w zimnych okładach wykazuje działanie przeciwzapalne. Ten sposób zalecany jest szczególnie u osób z siniakami, stłuczeniami. Gorące okłady solankowe mogą działają uspokajająco i rozgrzewająco. polecamy Elektrownia będzie znajdować się w Pątnowie pod Koninem i ma składać się z dwóch bloków o mocy 1400 MW każdy. Według planu produkowana przez zakład energia ma stanowić ok. 12,5 proc. energii wytworzonej w Polsce w ciągu 2022 roku. Budowa elektrowni jądrowej w Polsce to szansa na zrównoważony rozwój w wielu dziedzinach. Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść data publikacji: 14:30 Konsultacja merytoryczna: Lek. Aleksandra Witkowska ten tekst przeczytasz w 7 minut Jod traktowany jest jako jeden z pierwiastków, które wspierają funkcjonowanie organizmu. Zarówno nadmiar, jak i niedobór jodu jest niebezpieczny dla zdrowia. Pierwiastek ma znaczny wpływ na prawidłowe działanie tarczycy oraz na stan psychiczny i fizyczny całego ciała. Czym jest jod? Jak go dawkować? W jakich produktach spożywczych możemy znaleźć jod? Jakie są skutki niedoboru jodu w diecie? Dowiedz się więcej na temat tego pierwiastka. Anna-Ok / iStock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Czym jest jod? Właściwości jodu Jaką rolę odgrywa jod w organizmie? Co jest źródłem jodu? Występowanie jodu w Polsce Jod - dawkowanie Niedobór jodu - objawy i skutki Jod w diecie - co powinna jeść osoba z niedoborem tego pierwiastka? Jakie są skutki nadmiaru jodu w diecie? Czym jest jod? Jod funkcjonuje w przyrodzie jako jeden z mikroelementów. Wchodzi w skład powietrza, organizmów żywych oraz gleby. Jod jest pierwiastkiem chemicznym z grupy siedemnastej tzw. fluorowców. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego - joeides, co w tłumaczeniu oznacza fioletowy. Największym źródłem jodu jest woda morska oraz wszystkie produkty pochodzenia oceanicznego i morskiego tj. ryby, skorupiaki i glony. Jod występuje również w solankach oraz towarzyszy pokładom saletry sodowej tzw. saletry chilijskiej w Chile. Znajdziesz go np. w Solance do inhalacji i kąpieli SOLANKA z ZABŁOCIA. Jod został odkryty w 1812 roku przez francuskiego chemika Bernarda Courtoisa, a następnie potwierdzony przez Nicholasa Clementa i Charles’a Desormesa. W 1813 roku jod został przebadany przez Josepha Louda Gay-Lussaca. Wówczas sprawdzono jego właściwości i nadano mu nazwę, która funkcjonuje do dziś. Właściwości jodu Jod w przyrodzie występuje w postaci stałej, jako niebiesko-czarna substancja krystaliczna. Pierwiastek ten po podgrzaniu ulega procesowi sublimacji, co prowadzi do fioletowych oparów o charakterystycznej ostrej woni. Opary jodu w łatwy sposób można zestalić na chłodnej powierzchni - wówczas dochodzi do procesu resublimacji. Jod jest pierwiastkiem, który należy do słabo rozpuszczalnych w wodzie, ale jest dobrze rozpuszczalny w wodnym roztworze jodku potasu. Jaką rolę odgrywa jod w organizmie? Ilość jodu w organizmie wynosi od 20 do 50 µg, z czego prawie 75 proc. znajduje się w tarczycy. Dobowe zapotrzebowanie na ten pierwiastek dla dorosłego człowieka wynosi od 150 do 300 µg. Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do produkowania hormonów tarczycy tj. tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3). Od stężenia tych hormonów we krwi zależy prawidłowy rozwój nerek, serca, mięśni, przysadki mózgowej oraz całego układu nerwowego. Hormony tarczycy odpowiadają za proces wzrostu i dojrzewania komórek w organizmie. Stymulują przemianę materii, w tym zwiększają syntezę białka. Tyroksyna bierze również udział podczas wytwarzania energii oraz w procesie oddychania komórkowego, wspiera też utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Suplement diety z jodem na wsparcie tarczycy kupisz na Preparat pomaga regulować poziom wytwarzanych hormonów, wspierać układ nerwowy w prawidłowym funkcjonowaniu oraz wzmacnia ogólną kondycję zdrowotną. Polecamy również Vegan Health Daily Oral Spray dla wegan i wegetarian suplement diety z jodem, żelazem, witaminą D3 i witaminą B12. Dowiedz się więcej na temat funkcji układu oddechowego. Przeczytaj: Wszystko, co musisz wiedzieć o układzie oddechowym Co jest źródłem jodu? Głównym źródłem jodu dla ludzkiego organizmu jest pożywienie, zaledwie 10 proc. zapotrzebowania na jod pokrywa woda pitna. Skóra oraz układ oddechowy są kolejnymi możliwymi drogami, które mogą przyjąć ten pierwiastek, jednak w codziennym życiu są mniej istotne, chyba że przebywamy na terenach nadmorskich. Jod znajdujący się w układzie krwionośnym zazwyczaj wydalany jest przez nerki, częściowo z kałem oraz poprzez wydychane powietrze. Jod wydalany w moczu oznacza, że organizm ma wysoki wskaźnik wysycenia tego pierwiastka. Do produktów spożywczych z dużą zawartością jodu zaliczamy przede wszystkim, ryby morskie, algi, owoce morza oraz rośliny, które rosną nieopodal terenów nadmorskich. Zawartość jodu w zbożach, owocach i warzywach, czy wodzie pitnej są uzależnione od występowania tego pierwiastka w glebie i wodzie. Natomiast zawartość jodu w produktach mlecznych zależy od jego obecności w paszy spożywanej przez krowy. Przeczytaj więcej na temat: Układ krwionośny - jego funkcje, skład i działanie Występowanie jodu w Polsce Polska jest położona na takim obszarze, który zawsze odnotowywano łagodny i umiarkowany niedobór jodu, dlatego też nasz kraj, jest jedynym z krajów leżących na starym kontynencie, który wprowadził model obligatoryjny jodowania soli kuchennej. W 1997 roku na mocy ustawy wprowadzono obowiązek jodowania soli, która jest przeznaczona do użytku w gospodarstwach domowych w ilości od 10 do 30 mg KL/kg. Profilaktyka w zakresie jodowania soli dotyczy również odżywek dla niemowląt w dawce 10 µg KI/100 ml oraz suplementów diety dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Aby dostarczyć do organizmu jod, możesz również sięgnąć po Solankę do inhalacji i kąpieli SOLANKA z ZABŁOCIA dostępną na Medonet Market. Dowiedz się więcej na temat karmienia piersią i przeczytaj: Schemat żywienia niemowląt Jod - dawkowanie Według Instytutu Żywności i Żywienia dzienne spożycie jodu dla poszczególnych grup powinno wyglądać następująco: niemowlęta - 110 µg; dzieci od 5 miesiąca do 1 roku życia - 130 µg; dzieci od 1 do 6 roku życia - 90 µg; dzieci od 7 do 9 roku życia - 100 µg; chłopcy od 10 do 12 roku życia -120 µg, od 13 do 18 roku życia - 150 µg; dziewczęta od 10 do 12 roku życia - 120 µg, od 13 do 18 roku życia - 150 µg; mężczyźni - 150 µg; kobiety - 150 µg; kobiety w ciąży - 220 µg; kobiety w trakcie laktacji 290 µg. Ze względu na substancje wolotwórcze oraz zniszczenie środowiska przyswajanie jodu przez organizm jest nieco utrudnione. Dlatego też dawki dziennego zapotrzebowania na jod są wyższe o ok. 50 µg. Dzienną dawkę jodu pomaga dostarczyć odpowiednia suplementacja. Na kupisz Jod, selen i witamina B12 – suplement diety na wzmocnienie organizmu. Produkt, dzięki kompozycji naturalnych składników, w tym jodu, pozytywnie wpływa na pracę tarczycy i układu nerwowego. Niedobór jodu - objawy i skutki Niedobór jodu jest traktowany jako światowy problem zdrowia publicznego, a to ze względu na swój zasięg i skutki. Problem ten dotyka prawie 2 bilionów ludzi i został potraktowany przez Światową Organizację Zdrowia, jako jeden z głównych czynników mających wpływ na stan zdrowia całej populacji. Europa plasuje się na pierwszym miejscu pod względem liczby mieszkańców dotkniętych niedoborem jodu. Główne objawy wynikające z niedoboru jodu to najczęściej: brak energii, uczucie zmęczenia, przybieranie na wadze oraz uczucie chłodu towarzyszące nam cały dzień. Niedobór jodu objawia się również na skórze, która jest bardziej sucha, podatna na uszkodzenia i zaczerwienienia. Brak jodu wpływa też na stan zdrowia psychicznego - pierwiastek ten wspiera działanie układu nerwowego, uspokaja i usprawnia myślenie oraz wpływa na rozwój intelektualny dziecka. Długotrwały niedobór jodu jest powodem pojawienia się tzw. wola u osób dorosłych. To jeden z objawów powiększającej się tarczycy, która musi zwiększyć swoją objętość, by móc wchłaniać ten pierwiastek. Zbyt mała dawka jodu u kobiet w ciąży może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu u płodu. Osoby, które prowadzą aktywny tryb życia i odżywiają się zdrowo, raczej nie powinny narzekać na niedobór jodu. Warto jednak zaznaczyć, że niektóre warzywa, tj.: kalafior, soja czy kapusta zawierają substancje, które mogą zmniejszyć wchłanianie jodu z żywności. Tak jest w przypadku warzyw surowych, natomiast warzywa ugotowane zmniejszają zawartość tych substancji o nawet 30 proc. Niedobór jodu ma też znaczny wpływ na rozrodczość kobiet (zaburzenia miesiączkowania, poronienia oraz przedwczesny poród). Na niedobór jodu są najbardziej narażone osoby mieszkające na południu Polski z dala od morza oraz te, które unikają w diecie soli, ryb i owoców morza. Stosuj do pielęgnacji swojego ciała Solankę termalną jodowo-bromową do kąpieli Zabłocka. Możesz nie tylko dodawać ją do kąpieli, ale również robić z niej okłady. Działa ona korzystnie na skórę, zmniejszając rozstępy, zmiany łuszczycowe czy nawet cellulit. Sprawdź więcej i przeczytaj: Sól - rodzaje, właściwości. Czy sól może służyć zdrowiu? Jod w diecie - co powinna jeść osoba z niedoborem tego pierwiastka? Jod dostarczany jest do naszego organizmu przede wszystkim z pożywieniem pod postacią jodków i jodanów wchłanianych częściowo w żołądku i w jelicie cienkim. Jod znajdujący się w układzie krążenia najczęściej wydalany jest przez nerki. Głównym źródłem jodu na polskich stołach jest sól kuchenna jodowana. Do produktów spożywczych zawierających najwięcej jodu zaliczamy białe ryby morskie np. flądra, dorsz czy mintaj, algi, wodorosty i skorupiaki. Pierwiastek ten znajduje się również w poroście islandzkim, który wchodzi w skład ziołowej Herbatki na tarczycę dostępnej na Medonet Market. To właśnie te produkty powinny znaleźć się w diecie osoby, która ma problem z niedoborem tego pierwiastka. Mniej jodu zawierają produkty mleczne takie jak: kefir, maślanka, mleko, czy ser żółty. Jod w nieznacznych ilościach znajduje się w orzechach laskowych, sardynkach oraz drożdżach. Zadbaj o odpowiedni poziom jodu w swojej diecie. Poznaj ofertę z Medonet Market - Zestaw suplementów dla kobiet Panaseus. Poniższa tabela przedstawia zawartość jodu w niektórych produktach na 100 g. Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł: Ryby morskie dla koneserów zdrowia Jakie są skutki nadmiaru jodu w diecie? Nadmiar jodu w większości przypadków tolerowany jest przez większość osób. Wyjątkiem są pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi tarczycy, u których mogą pojawić się niepożądane objawy nawet przy spożywanej dawce uznawanej za bezpieczną. Konsekwencją nadmiaru jodu może być nadczynność tarczycy. Niektórzy mogą zmagać się z nadmiernym wydzielaniem śluzu w oskrzelach, wzmożoną aktywnością gruczołów ślinowych oraz zmianami skórnymi. Nadmiar jodu w rzadkich przypadkach może doprowadzić do ostrego zatrucia jodem, który objawia się uciążliwym pieczeniem w ustach, żołądku i gardle, bólami brzucha, zaburzeniami rytmu serca, wymiotami, biegunką, nudnościami, a nawet białkomoczem. Sprawdź więcej na temat: Nadczynność tarczycy - przyczyny, objawy, leczenie jod jodek potasu sól potasowa kwasu jodowodorowego minerały minerały i witaminy Gdzie i kiedy jest najwięcej jodu nad Bałtykiem? 45 minut spaceru wystarczy, by uzupełnić braki Jod jest bardzo cennym pierwiastkiem w organizmie. Jego niedobór prowadzi do poważnych skutków dla zdrowia. Naturalnie występujący jod znajdziemy oczywiście nad... Marta Trepczyńska Dziewięć znaków ostrzegawczych, że twój organizm cierpi na niedobór jodu Niedobór jodu może skutkować wieloma schorzeniami. Jego odpowiedni poziom w dużym stopniu związany jest z prawidłową pracą tarczycy. Jod odgrywa także ważną rolę... Sandra Kobuszewska Edyta Górniak przytyła, bo brakowało jej jodu? Lekarz wyjaśnia Jod to pierwiastek niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Jego brak lub niedobór może wywołać poważne schorzenia. Najważniejszy jest stan homeostazy,... Klaudia Torchała Dieta na Hashimoto - jod, selen, witamina D, gluten, żelazo, cynk Choroba Hashimoto jest problemem wielu ludzi. W jej rozwoju i leczeniu dużą rolę odgrywa dieta. Badania naukowe wskazują, że na jej rozwój wpływa duża ilość jodu... Jod dla odporności i dla osób z problemami z tarczycą Jod jest nam niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy, ale też wzmacnia naszą odporność. Dlatego musimy dostarczać jego odpowiednią ilość wraz z dietą. Niestety... Niedoczynność tarczycy w ciąży - badania. Jakie objawy pojawiają się przy zaburzeniach tarczycy w ciąży? Niedoczynność tarczycy to nic innego jak choroba spowodowana zbyt małą ilością hormonów tarczycy. Bardzo trudno jest zdiagnozować prawidłowo to schorzenie, bo... Boimy się drugiego Czarnobyla. Pijemy jod i płyn Lugola. Warto? Niedawna awaria elektrowni jądrowej w Belgii obudziła w Polakach wspomnienia. Strach przed drugim Czarnobylem wzmocniła jeszcze reakcja naszych zachodnich... Jod chroni serce Podanie jodu po zawale może znacząco ograniczyć uszkodzenie mięśnia sercowego - informuje New Scientist. Skutki uboczne podawania radioaktywnego jodu Emma Day walczy z rakiem tarczycy. Niestety, nie jest to jej jedyny dramat. W trudnych chwilach, gdy najbardziej potrzebuje wsparcia bliskich, nie może przytulać... AG Nadmiar jodu u matki może sprzyjać niedoczynności tarczycy u dziecka Przyjmowanie przez ciężarną kobietę nadmiernych ilości jodu w postaci suplementów sprzyja niedoczynnosci tarczycy u jej dziecka - informuje The Journal of... W Polsce do obszarów ubogich w jod zalicza się Pogórze Karpackie (Małopolskę) i Pogórze Sudeckie. Z przeprowadzonych w latach 90 w Polsce badań wynika jednak, że niedobór jodu na obszarze całego kraju określony został jako średnio-ciężki. Wyjątkiem jest pas nadmorski, gdzie niedobór ten jest tylko lekki. Główne źródła jodu
JOD NAD MORZEM, CO WARTO WIEDZIEĆ? Jod nad morzem – co warto o nim wiedzieć? Gdzie znajduje się najwięcej jodu i w jakim miesiącu najlepiej jest przyjechać nad morze? Jod jest ważnym, choć nierównomiernie występującym na Ziemi pierwiastkiem. Odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym rozwoju człowieka, już w okresie prenatalnym. Jod dostarczany jest do organizmu głównie wraz z pożywieniem i wodą pitną. Innym sposobem jest bezpośredni kontakt poprzez układ oddechowy. Wchłanianie jodu tą drogą jest możliwe, np. podczas pobytu nad morzem. Wyjazd nad morze jest więc dobrym sposobem na naturalną suplementację jodem. Czym jest jod? Jod to po prostu jeden z pierwiastków chemicznych. W przyrodzie nie występuje zbyt powszechnie, najczęściej w postaci różnorodnych związków pojawia się w wodzie morskiej, aerozolach nadmorskich i niektórych naturalnych solankach. Ze względu na swoje właściwości jest potrzebny dla prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Ma bezpośredni związek z tarczycą, ponieważ jest niezbędny do produkcji jej hormonów, a te działają w całym organizmie, kontrolując rozmaite funkcje, prawidłowy rozwój mózgu podstawowe tempo przemiany materii wzrost i rozwój regulację temperatury produkcję tłuszczu naczynia krwionośne. Jest również jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy i działa ochronnie w procesach zapalnych i nowotworowych. Związki jodu wykorzystywane są oczywiście także w przemyśle i produkcji jako katalizatory, stabilizatory, barwniki czy środki farmaceutyczne. Jod – występowanie Kilka milionów lat temu występowanie jodu na Ziemi było dość równomierne. Ze względu na złożoną historię geologiczną oraz zmiany klimatyczne w przeszłości, obecnie występują na Ziemi obszary zarówno bogate, jak i ubogie w jod. Gdzie jest najwięcej jodu nad morzem? Obszary nadmorskie i oceaniczne są zdecydowanie najbardziej bogate w jod. Wynika to z tego, że jod koncentruje się głównie w skałach i osadach morskiego pochodzenia oraz żywych, morskich organizmach. Stężenie jodu w wodzie morskiej jest ponad 10-krotnie większe niż w wodzie słonej. Stężenie jodu w powietrzu — największe jest nad oceanami i morzami i maleje w głąb lądu. Na jego ilość w powietrzu ma wpływ także zanieczyszczenie środowiska na danym terenie, np. związkami siarki, rtęci i ołowiu. Obszary o niskiej zawartości jodu w przeważającej części występują na terenach górskich oraz w miejscach podatnych na silne opady i powodzie, a także znacznie oddalonych od wybrzeży. W Polsce do obszarów ubogich w jod zalicza się Pogórze Karpackie (Małopolskę) i Pogórze Sudeckie. Z przeprowadzonych w latach 90 w Polsce badań wynika jednak, że niedobór jodu na obszarze całego kraju określony został jako średnio-ciężki. Wyjątkiem jest pas nadmorski, gdzie niedobór ten jest tylko lekki. Główne źródła jodu – czy tylko nad morzem? Największym, naturalnym magazynem jodu na ziemi jest woda morska oraz wszelkie produkty pochodzenia morskiego i oceanicznego — ryby, skorupiaki, glony. Głównym źródłem jodu dla ludzi jest pożywienie, szczególnie gdy jest bogate w produkty pochodzenia morskiego (ryby, wodorosty), nabiał i jaja. Woda pitna pokrywa ok. 10% zapotrzebowania na jod. Glony morskie, pomimo że są najbogatszym źródłem jodu, ze względu na zawartość substancji toksycznych nie odgrywają zbyt wielkiej roli w żywieniu człowieka. Mięso i rośliny nie spełniają swojej funkcji jako źródła jodu. W Polsce jod przede wszystkim dostarczany jest do organizmu z mleka, produktów mlecznych, jaj, ryb morskich. Dobrą praktyką okazało się też jodowanie soli, dzięki któremu problem niedoborów jodu w Polsce został znacznie zminimalizowany. Jak można dostarczać jod? Jod dostarczany do organizmu jest głównie w pokarmie i wodzie pitnej. Innymi możliwymi drogami wnikania tego pierwiastka do organizmu jest układ oddechowy i skóra, jednak możliwe jest to jedynie na obszarach bogatych w jod — nad morzem. Zapotrzebowanie na jod Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że minimalna dzienna dawka jodu dla dorosłego człowieka powinna wynosić: 50–70 mg. W stanach fizjologicznych, takich jak: ciąża i laktacja u kobiet oraz okres wzrostu u dzieci zapotrzebowanie na jod wzrasta. Niedobór i nadmiar jodu Niedobór jodu Niedobór jodu jest światowym problemem zdrowia publicznego ze względu na zasięg i skutki dotyczy ok. 2 bilionów ludzi. Konsekwencje niedoboru jodu odczuwalne są dla wszystkich grup wiekowych: płodu i noworodka — ryzyko poronienie, martwego urodzenia, wad wrodzonych, kretynizmu dzieci i nastolatków — upośledzenie rozwoju umysłowego dorosłych — upośledzenie funkcji psychicznych, rozwój wola nadczynnego, lub niedoczynność tarczycy wszystkich grup wiekowych — wole i zwiększona wrażliwość na skutki promieniowania nuklearnego. Najbardziej tragiczne skutki ciężkiego niedoboru jodu dotyczą życia płodowego, kiedy sumuje się niedobór hormonów tarczycy matki i dziecka. Niedobór jodu powoduje u ciężarnej hipotyroksynemię, która skutkuje gorszym rozwojem mózgu u dziecka. Nadmiar jodu Nadmiar jodu występuje bardzo rzadko, choć jest to spotykane, głównie po przedawkowaniu suplementów zawierających jod. Dochodzi do podrażnienia błon śluzowych, wymiotów, biegunki, metalicznego posmaku w ustach. Jod nad morzem – jak jest dostarczany? Jod dostarczany jest przede wszystkim przez pożywienie. Jednak spore znaczenie odgrywa także dostarczanie jodu do organizmu poprzez układ oddechowy i skórę. Jest to jednak możliwe tylko podczas przebywania w wąskim pasie nadmorskim. W jakim miesiącu warto jechać nad morze i gdzie jest największe stężenie jodu? Jod zawarty w wodzie morskiej jest emitowany do atmosfery dzięki sile wiatru. Wiatr napędza fale morskie, które rozbijając się o brzeg, wydzielają w powietrze zawarte w wodzie minerały, między innymi jod. Zawartość jodu nad Polskim morzem nie zależy od jego koncentracji w konkretnym miejscu. Nie ma też żadnej różnicy w jego stężeniu, czy zawartości w wodzie lub powietrzu w poszczególnych miejscach na wybrzeżu Bałtyku. Stężenie jodu jest i będzie takie same, niezależnie od tego, czy wybierzemy się na urlop do Sarbinowa, czy do Kołobrzegu. Istotne znaczenie ma pogoda — w okresie sztormowym i wietrznej pogodzie jodu do atmosfery przedostaje się najwięcej. Warto przyjechać nad morze nie tylko pod kątem wypoczynku na plaży, ale także ze względów zdrowotnych, nawet w takim miesiącu, kiedy może się wydawać, że pogoda temu nie sprzyja. Zdecydowanie należy rozważyć przyjazd nad morze we wrześniu, październiku czy tuż przed sezonem — w kwietniu czy w maju. Jod jest niezbędnym do życia pierwiastkiem, którego niedobory mogą mieć dotkliwe konsekwencje. W obszarze nadmorskim, a zwłaszcza w wąskim pasie wybrzeża Bałtyku woda i gleba są nasycone jodem w największym stopniu. Dostarczenie tego pierwiastka poprzez układ oddechowy możliwe jednak jedynie podczas spaceru brzegiem morza. Najwięcej jodu nad morzem znajduje się wtedy, kiedy pogoda nie sprzyja plażowaniu — kiedy wieje wiatr i jest sztorm. Jod nad morzem, obecny w powietrzu pomoże uzupełnić zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek.
Ֆըռуц афጅекоνе ֆоδ сн
И жለψХፓኗጅςոш апраς
Дуфէнէ эричичιԱдрамοշጰд вес
Ф скоηαшու уктаРаքа րулиγοщεռе
Уፏоμицот еքо расвеЕρиዣሀ աзυбըριч
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii. Czajka zwyczajna [4], czajka [4], czajka pospolita [5] ( Vanellus vanellus) – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Jeden z bardziej rozpowszechnionych ptaków błotnych. Nie wyróżnia się podgatunków [2] [6]. Jest to gatunek bliski zagrożenia .
Brak tego pierwiastka, mogący prowadzić do niedoczynności i raka tarczycy, występowania wola, niedorozwoju mózgu i zwiększenia śmiertelności okołoporodowej, występuje w dużym stopniu na 90 proc. powierzchni Polski, zwłaszcza na południu, gdzie niegdyś z powodu wola zwalniano ze służby wojskowej całe wioski, a tzw. kretynizm otwarty, którego przyczyną był niedobór jodu w okresie płodowym, był np. w okolicach Myślenic zjawiskiem Teraz walczymy o to, by podnieść średni poziom inteligencji społeczeństwa polskiego - mówi prof. Zbigniew Szybiński Niewiele jest spraw w naszym kraju, o których można z czystym sumieniem powiedzieć, że udało się je rozwiązać. Do tych wyjątków zalicza się, zdaniem prof. dr. hab. Zbigniewa Szybińskiego, kierującego Katedrą i Kliniką Endokrynologii CM UJ i przewodniczącego Polskiej Komisji Kontroli Zaburzeń z Nieodoru Jodu - problem uzupełniania niedoboru jodu wśród Polaków. O tym, jak zapobiegać chorobom spowodowanym niedoborem jodu, wiedziano już w latach 30. - toteż w 1935 roku wprowadzono w Polsce obligatoryjnie jodowanie soli. Dało ono znakomite rezultaty i pozwoliło wyeliminować najcięższe schorzenia wynikające z braku jodu. W Polsce powojennej jodowanie soli było kontynuowane - niestety - zaprzestano go w 1980 r. Skutki nie dały na siebie długo czekać. Badania młodzieży szkolnej oraz kobiet w ciąży, przeprowadzone w pierwszej połowie lat 90. wykazały, że częstość występowania wola wynosiła od kilkunastu do 60 proc., a zapadalność na raka tarczycy wzrosła trzykrotnie. Na szczęście ten okres mamy już za sobą. Dzięki ponownemu wprowadzeniu jodowania soli (od r. 1990 nieobowiązkowo, a od 1996 - obligatoryjnie), a także propagowaniu profilaktyki jodowej wśród przyszłych matek, sytuacja została opanowana. Badania w ostatnich latach wykazały, że częstość występowania wola spadła do 5 proc., co można uznać za wynik świadczący o rozwiązaniu problemu. Realizowany od 10 lat polski program profilaktyki niedoboru jodu okazał się skuteczny i bezpieczny. Trzeba jednak uważać, żeby nie przedobrzyć. Jodowane pieczywo czy jajka, które pojawiają się w sprzedaży, nie są objęte żadną kontrolą i ich produkcja ma znamiona... przestępstwa. Następnym etapem profilaktyki będzie jodowanie paszy zwierząt, dzięki czemu mleko, jaja i mięso będą wzbogacone w jod, a same zwierzęta zdrowsze - zapowiada prof. Szybiński: - Teraz walczymy o to, by podnieść średni poziom inteligencji społeczeństwa polskiego. Są bowiem naukowe dowody na to, że niedobór jodu wpływa na intelekt człowieka i jego iloraz inteligencji. O problemach profilaktyki jodowej, wypływających z niej korzyściach i możliwych skutkach ubocznych rozmawiać będą naukowcy podczas rozpoczętego wczoraj w Krakowie dwudniowego sympozjum satelitarnego Towarzystwa Tyreologicznego. (BAR)
Ukończyłam studia w kierunku właśnie turystyki i rekreacji i w każdej wolnej chwili podróżuję po Polsce i całym świecie. Odwiedziłam już 63 kraje i prawie wszystkie miasta w Polsce. Z moich artykułów dowiesz się o najciekawszych miejscach na świecie, poznasz porady dotyczące samotnego podróżowania i spędzisz miło czas na
Bezcenne źródła jodu dla całej rodziny. Bardzo często nie doceniamy drogocennego znaczenia jodu dla organizmu naszego i naszych dzieci. Dbamy o suplementację witaminy D, wapnia, magnezu, witaminy C i wielu innych rozreklamowanych mikroelementów, jednak o jodzie wiemy wciąż za mało. Do czego potrzebny jest nam jod? Jod wchodzi w skład hormonów regulujących procesy spalania, rozmnażania się komórek oraz poziom zużywanego tlenu. Jod ma ogromne znaczenie w procesie przemiany materii oraz jest ważnym czynnikiem regulującym tempo pozyskiwania energii. Jest też niezwykle ważny dla dzieci, gdyż w ich organizmach hormony współpracujące z jodem odpowiadają za prawidłowy wzrost dziecka i jego rozwój umysłowy. W organizmie dorosłego człowieka największą funkcję pełni w tarczycy. Gruczoł ten potrzebuje jodu, by móc produkować hormony tyroksynę i trójjodotyroninę. Prawidłowe funkcjonowanie tych hormonów jest warunkiem koniecznym dla zdrowia, gdyż tyroksyna i trójjodotyronina odpowiadają za prawie wszystkie procesy zachodzące w naszym ciele. Niedobór jodu przyczynia się do wielu chorób, na przykład przerostu gruczołu tarczycy, co możemy często obserwować u kobiet z tym schorzeniem w postaci charakterystycznego wola pod podbródkiem. Kolejnymi konsekwencjami niedoboru jodu może być bezsenność, zmęczenie, obniżony poziom energii, problemy z metabolizmem, a nawet podwyższenie cholesterolu. Niedobory jodu mogą być też obserwowane na naszej skórze, cerze i włosach. Częstym efektem niedoborów tego pierwiastka bywa też nadwaga i trudności z jej utratą. Sposoby pozyskiwania jodu W Polsce za główne źródło jodu uważa się sól jodowaną. Niestety ze względu na to, że nadmierne spożywanie chlorku sodu jest szkodliwe pozyskiwanie w ten sposób jodu nie jest zbyt zdrowe. Niezwykle docenianym źródłem jodu przez turystów jest wdychanie nadmorskiego powierza. Rzeczywiście jest możliwe pozyskiwanie tego pierwiastka drogą wziewną na przykład spacerując po Kołobrzeskich plażach, jednak sposób ten może pokryć zaledwie kilka procent naszego dziennego zapotrzebowania na jod. Jak już jesteśmy w Kołobrzegu dużo lepszą metodą pozyskania jodu w tym pięknym nadmorskim mieście jest spożycie pysznej świeżej ryby. Całkiem sporo jodu znajduje się na przykład w makreli, łososiu, sardynkach, śledziach, czy węgorzach. Jednak należy pamiętać, że jod jest dostępny jedynie w świeżych rybach, najlepiej prosto z kutra, a nie mrożonych. Dlatego zawsze będąc w nadmorskich miejscowościach powinniśmy korzystać z dobrodziejstw łowionych przez miejscowych rybaków. Świeżą rybę w Kołobrzegu, możecie kupić w Porcie Rybackim. Regularne, codzienne spożywanie produktów bogatych w jod, to najlepsza naturalna metoda pozyskiwania tego pierwiastka w odpowiednich ilościach. Wegetariańskie produkty również zawierają jod, są to między innymi: brokuły, ziemniaki, zielona sałata, estragon, dziki bez czarny, orzechy laskowe, szpinak, płatki owsiane i wiele wiele innych. Warto zainteresować się produktami, które posiadają w składzie dużo jodu, by wybrać ulubione i wprowadzić je na stałe do swojej diety. Znaczenie jodu dla dzieci Chcąc dbać o zdrowie naszych dzieci, koniecznie powinniśmy zadbać o prawidłową ilość jodu w ich diecie. Dla młodych organizmów jest on szczególnie ważny, gdyż skutki jego niedoboru mogą być tragiczne. Zaobserwowano zwiększona umieralność dzieci, a także kretynizm, czyli niedorozwój umysłowy powstały przez niedoczynność tarczycy jeszcze w życiu płodowym dziecka, a czasem też u noworodków. Zatem należy pamiętać, aby niemowlęta zawsze otrzymywały dzienną dawkę stu dziesięciu mikro gramów jodu – można dostarczyć odpowiednią ilość, jeśli matka karmiąca niemowlę piersią posiada dietę bogatą w ten pierwiastek. Dzieci od piątego miesiąca życia do pierwszego roku życia potrzebują sto trzydzieści mikro gramów jodu, by dostarczyć tą ilość, dziecko powinno codziennie spożyć sto gram świeżego dorsza i około stu gram brokułów. Dzieci do około dwunastego roku życia potrzebują aż sto dwadzieścia mikrogramów jodu, by go dostarczyć powinny zjeść na przykład sto gram szpinaku, sto gram sardynek w pomidorach, sto gram sera tłustego, szczyptę soli jodowanej i dwa kurze jaja. Dzieci powyżej dwunastego roku życia mają takie zapotrzebowanie na jod jak dorośli, czyli około sto pięćdziesiąt mikrogramów na dzień. Jak widać dostarczenie odpowiedniej ilości jodu dla naszych dzieci jest możliwe, jednak musimy być świadomi, gdzie on występuje i zabiegać o to, by był regularnie dostarczany dla naszych pociech. Niedocenione Polskie świeże ryby wprost z połowów rodzimych rybaków są nie doceniane w naszym kraju. Także punktem obowiązkowym każdej wycieczki do Kołobrzegu i innych nadmorskich miejscowości zawsze powinno być zjedzenie prozdrowotnej świeżej ryby. Kiedy jest najwięcej jodu nad morzem? Najwięcej jodu znajduje się około 200 do 300 m od brzegu morza. Natomiast największe stężenie jodu w powietrzu jest przy pogodzie wietrznej i sztormowej. Najlepszy okres by „złapać” najwięcej jodu to miesiące jesienne, zimowe oraz wiosenne. Jeśli wybieracie się jesienią do Kołobrzegu zapoznajcie się z artykułem na naszym portalu jesień w Kołobrzegu.
Aż 80% tego składnika znajduje się w tarczycy. Reszta znajduje się w jajnikach, kościach i krwi. Bez jodu, tarczyca nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Zaburzona jest wówczas gospodarka hormonalna. Przez niedobór jodu cierpi wiele narządów – mózg, przysadka mózgowa, serce, nerki, a także układ nerwowy i krwionośny oraz Wilk to taki bezpiecznik jak nie będzie wilka to będą watahy zdziczałych psów albo kojoty się sprowadzą ,tylko wilka jest około 1500 do 2000 wilków, a myśliwych mamy 125 000 ,wilk coś musi jeść
Ogółem, częstość występowania chorób z niedoboru jodu określono w tym okresie na poziomie 0,5%. Od roku 1991 rozpoczęto wnikliwe monitorowanie chorób z niedoboru jodu u noworodków. W tabeli III zamieszczono dane dotyczące częstości występowania poszczególnych postaci chorób spowodowanych niedoborem jodu w latach 1991-2000.
Wielu z nas mieszka i pracuje w miastach, wśród zanieczyszczeń i hałasu. Nasze dzieci nie mają na co dzień kontaktu z naturą, co sprawia, że spada ich odporność, pojawiają się alergie, zapadają na inne choroby cywilizacyjne, a jak już zachorują, to ciężko je doleczyć. Szukamy okazji, by pozwolić im zaczerpnąć świeżego powietrza: jedziemy na wycieczkę, wysyłamy ich na „zieloną szkołę” albo chociaż idziemy na parku. Zanim Twoje dziecko pójdzie do szkoły lub przedszkola warto wzmocnić jego odporność. Jak to zrobić w sposób przyjemny i bez użycia medykamentów? Są na Podkarpaciu miejsca, w których w szczególny sposób można pomóc swojemu zdrowiu. Mają specyficzny mikroklimat, wyjątkowo zdrowe powietrze, źródła wód mineralnych albo prowadzone są tam zajęcia terapeutyczne oparte o naturę. O kilku takich miejscowościach chcemy napisać. 1. Myczkowce mają wyjątkowy mikroklimat. Kombinacja niskich dziennych wahań temperatury, wilgotności powietrza i poziomu jego nasycenia tlenem sprawia że można tu zażywać „kąpieli powietrznych”, które mają działanie hartujące i zwiększają odporność na przeziębienia. Przyjeżdżają tu także osoby ze schorzeniami górnych dróg oddechowych, skóry i przewodu pokarmowego. Myczkowce, położone przy jeziorach Myczkowskim i Solińskim, to także znakomita baza wypadowa do górskich spacerów i wodnych sportów. 2. Iwonicz-Zdrój, jedno z najstarszych polskich uzdrowisk, słynie z unikalnego, leczniczego mikroklimatu, czystego środowiska naturalnego. ale przede wszystkim bogatych złóż wód mineralnych. Są one wykorzystywane do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej soli jodobromowej. Można ją dodawać do kąpieli lub stosować podczas inhalacji. Sól ta działa bakteriobójczo i wzmacnia odporność. Na atrakcyjność Iwonicza-Zdroju wpływa także malownicze położenie wśród wzniesień porośniętych lasami jodłowo-bukowymi. 3. Rymanów-Zdrój leży niedaleko Iwonicza-Zdroju i znany jest z wyjątkowo zdrowego powietrza i wody. Już 100 lat temu wysyłano tam dzieci, by wzmacniać ich odporność i leczyć schorzenia dróg oddechowych. Pomagały w tym wody solankowe z dużą zawartością jodu. W centrum miasteczka znajduje się pijalnia źródlanych wód mineralnych Tytus, Klaudia i Celestyna. Zaraz obok można odpocząć przy tężni solankowej, gdzie unosząca się w powietrzu mgiełka minerałów nie tylko buduje odporność, ale też pomaga przy alergiach oraz nadciśnieniu tętniczym. 4. Horyniec-Zdrój to jedyne na Podkarpaciu i jedno z nielicznych w Polsce południowej uzdrowisk nizinnych, co oznacza, że tamtejszy klimat jest łagodniejszy niż w uzdrowiskach położonych w górach. Powstało ono sto lat temu w miejscu bogatym w siarczkowe wody mineralne i borowinę. Powietrze jest tu czyste, nasycone dużą ilością tlenu produkowanego przez rozległe lasy. Przeważające w tych stronach drzewostany sosnowe wytwarzają tzw. fitoklimat, przesycony oparami olejków eterycznych, niezwykle cenny dla zdrowia. 5. Polańczyk jest oryginalnie położoną miejscowością. Leży na półwyspie, a z trzech stron otoczona jest wodami Jeziora Solińskiego. Choć nieopodal wznoszą się góry to klimat jest tu specyficzny, mniej ostry niż zwykle na tych wysokościach. Występują w Polańczyku mineralne wody jodkowe i borowe, które stosowane są w kuracji pitnej i kąpielach leczniczych. Na miejscu warto skorzystać z tężni solankowej. Miłośnicy górskich wędrówek i sportów wodnych też będą tu mieli duże możliwości wyboru. 5. Radawa jest małą wioską nieopodal Jarosławia, ale w miesiącach letnich przyjeżdżają tu wypocząć nie tylko mieszkańcy okolic, ale też całego Podkarpacia, a nawet innych regionów Polski. W tutejszym powietrzu znajduje się mnóstwo jodu, który (inaczej niż nad morzem) wytwarzany jest przez drzewa iglaste, przeważające w radawskich lasach. Zdrowe, rześkie powietrze jest szczególnie odczuwalne wieczorem, po upalnym dniu. Warto też przypomnieć, że w Radawie znajduje się najczystsze w całym województwie kąpielisko. 6. Kielnarowa to wieś położona na wzgórzach pięknego i cichego Pogórza Dynowskiego. Otoczona jest liściastym lasem mieszanym, a wśród drzew znajdują się ścieżki spacerowe sprzyjające relaksowi i rekreacji. Przy tym wszystkim nie leży ona na odludziu – do centrum Rzeszowa jest tylko nieco ponad 10 km. Ma tam swój kampus Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, a przy nim mieści się tu Centrum Zooterapii. Znajdziemy tu konie, koty i alpaki, które wspierają „ludzkich” lekarzy w leczeniu niektórych schorzeń oraz rehabilitowaniu pacjentów. 7. Sołonka to wieś w gminie Lubenia, na południe od Rzeszowa, niedaleko drogi, która prowadzi do Strzyżowa. Już jej nazwa sugeruje, czego możemy w niej szukać. Już wieki temu wydobywano tu sól. Potem na jakiś czas zapomniano i o niej, i o leczniczych właściwościach tutejszych wód, i o powietrzu o dużej zawartości jodu. W ostatnich latach to się na szczęście zmieniło. Odnaleziono źródełko, odkopano stara studnię i zbudowano kaskadę solankową. A wokół piesze szlaki prowadzące po okolicznych wzgórzach. Idealnie byłoby, gdybyście mogli spędzić z dziećmi w takim miejscu 3 tygodnie, lecz nawet kilkudniowy pobyt może dać zdumiewające rezultaty. Jeśli zaś w najbliższym czasie nie wybierzecie się do żadnej z opisanych miejscowości, to zachęcamy do wyjścia z domu. Gdzieś niedaleko musi być jakiś las 🙂
.